سنجش از دور
در آزمون كارشناسی ارشد سال 95 رشته جغرافیا درس سنجش از دور و gis تقریباً و با تفاوت اندكی شبیه به سال‌های گذشته بوده است. برخلاف سال‌های گذشته، تعداد سؤال‌های طرح شده از سنجش از دور نسبت به سال‌های بیشتر شده و از مجموع 15 تست 7 سؤال مربوط به rs (سنجش از دور) می‌باشد. در صورتی كه سال‌های گذشته تنها 2 الی 3 سؤال مطرح می‌شد. همچنین قسمت عمده سؤالات سنجش از دوری مربوط به خصوصیات و شناخت نسبت به سنجنده‌ها و ماهواره‌ها می‌باشد. سؤالات gis قالب كلی خود را نسبت به قبل حفظ كرده و تغییری نداشته است. همچنین سطح دشواری این درس نسبت به سال قبل یكی بوده و دشوارتر شده است.
آب و هوا
در آزمون كارشناسی ارشد سال 95 رشته جغرافیا درس مبانی و هواشناسی نسبتاً مشابه سال‌های گذشته بوده است. از طرف دیگر، بیشتر سؤالات طرح شده از این درس مربوط به سیستم‌های سینوپتیك جو و جبهه قطبی می‌باشد و سؤالات مربوط به آب و هوای ایران كاهش پیدا كرده است. طبق روال هر سال اكثر سؤالات از كتاب مبانی آب و هواشناسی دكتر علیجانی می‌باشد و یك سؤال از كتاب نقشه‌ها و نمودارهای اقلیمی دكتر لشكری می‌باشد. در پایان می‌بایست اشاره نمود كه سؤالات مفهومی ـ محاسباتی در سال جاری كمتر از سؤالات حفظی می‌باشد و سطح كلی سؤالات نسبت به سال‌های گذشته بسیار ساده‌تر بوده است.
آمار و احتمالات
در این آزمون سؤال‌های سال 95 عیناً مطابق 2 سال گذشته بوده و سؤال‌ها تكراری می‌باشند. از مجموع 10 سؤال، 3 سؤال مربوط به آمار توصیفی و 7 سؤال دیگر مربوط به احتمال است. سؤال‌های هر دو بخش مثل سؤال‌های سال گذشته بوده و سطح دشواری آن تغییری نكرده است. قسمت عمده سؤال‌ها داخل آمار و احتمال مدرسان شریف نیز آمده است و علاوه بر آن می‌توان از كتاب كاربرد آمار در جغرافیا نیز استفاده نمود.
آمایش سرزمین
برنامه‌ریزی منطقه‌ای در ایران نسبت به سال قبل سؤال کمتری دارد و جزء مفاهیم و همیشه مد نظر می‌باشد. با توجه به توزیع سؤالات در بحث مفاهیم امسال مبحث فنون برنامه‌ریزی منطقه‌ای 2 سؤال داشته است. هر چند از سرفصل روش‌های برنامه‌ریزی و تحلیل منطقه‌ای سال گذشته سؤال طرح نشده بود ولی با توجه به اهمیت این دروس جزء حداکثر سؤال‌ها در بحث آمایش بوده است. مبحث سازمان فضایی و آمایش سرزمین از مفاهیم اصلی در طراحی سؤال می‌باشد و همیشه در آزمون مدنظر کارشناسان هست. امسال هم مثل سال گذشته حداکثر سؤالات از این مطلب بوده است. طراحی سؤال از بخش آمایش در ایران امسال جزء حداقل‌ها بوده است و افت شدیدی داشته است. سرفصل منطقه‌بندی و برنامه‌ریزی فضایی به دلیل همپوشانی مطالب با سر فصل 2 (فنون برنامه‌ریزی منطقه‌ای) امسال برخلاف سال گذشته 2 سؤال را به خود اختصاص داده است که نشان دهنده اهمیت آن می‌باشد. مبحث تجربه برنامه‌ریزی منطقه‌ای و آمایش سرزمین در برخی كشورها، امسال سؤالی نداشته است و بیشتر سؤالات از بخش مفاهیم طراحی گردیده بود ولی نباید اهمیت آن فراموش شود. سؤالی در مورد سازمان فضایی و آمایش سرزمین طرح نگردیده است زیرا این سرفصل اغلب با مفاهیم همپوشانی دارد. مفاهیم آمایش همیشه دارای سؤال بوده و امسال به دلیل توزیع سؤالات در همه سر سرفصل سؤال کمتری نسبت به سال قبل داشته است.
دروس جغرافیای روستایی؛ شهری، عشایری، گردشگری، برنامه‌ریزی شهری و روستایی
با توجه به مجموع سوالات مطرح شده در کنکور سال 1395 و مقایسه آن با سال 94 چند نکته حائز اهمیت بوده که بصورت موردی ذکر می‌گردد:
همپوشانی مباحث مطرح شده بسیار زیاد بود. یعنی اینکه در دو سال متوالی از سر فصل مشترک تست‌های که گاهاً شبیه به هم بوده بخصوص در روش تحقیق سوالات بیشتر حفظی بغیر از درس برنامه‌ریزی روستایی که سولات در این سر فصل بیشتر مفهومی و بسته به دانش پایه داوطلب داشته است. تمام سوالات از سر فصل‌های مطرح شده در منابع (منابعی که توسط بچه‌های رتبه‌های برتر سال‌های قبل) اعلام شده بود طرح شده، جز مواردی اندکی سوالات پرت و از منابع بیگانه نبوده است. سوالات سال 94 بیشتر از مباحث سرراست‌تر و از جاهایی مطرح شده بود که احتمال وجود داشت. ولی در سال 95 برخی تست‌ها در ضمن سادگی، انتخاب جواب درست سخت بود. به جهت راحتی سرفصل شاید داوطلب به آن توجه عمیق نکرده بود. مفاهیم در تمام سرفصل‌ها bold بود (مفاهیم پایه خیلی مورد تأکید طراح بوده) میزان خطا در آزمون کم بود. در مباحث گردشگری سوالات نسبتاً سخت‌تر بود. در کل آزمون دو سال 95-94 از لحاظ سرفصل‌ها و موارد مطرح شده تقریباً یک‌دست بوده اما در سال 95 مباحث کلیدی‌تر و جزئیات بیشتر تأکید شده بود.
برنامه‌ریزی روستایی
در آزمون سال 1394 دوسوال از مبحث سابقه و سیر تحول برنامه‌ریزی توسعه روستایی در ایران داشته‌ایم. درحالی که در سال 95 سوالی در این راستا طرح نشده است. به نسبت باید سال گذشته را با سال‌های قبل مقایسه نمود. در کل سابقه نشان می‌دهد از این مباحث هر از چند مدت سوال طرح می‌شود و این می‌تواند به عنوان نکته کلیدی باشد که داوطلبین از این مبحث هم مطالبی را مورد توجه قرار دهند از جمله فصل دو کتاب برنامه‌ریزی توسعه روستایی ایران دکتر رضوانی. باید گفت که نگاه و اهمیت طراح به مبحث برنامه‌ریزی و توسعه روستایی در دو سال یکسان بوده و ضریب برابر می‌گیرد. نکته اینکه این مبحث باید بیشتر مورد توجه داوطلب باشد. به نسبت سال گذشته مبحث رویكردها و راهبردهای برنامه‌ریزی توسعه روستایی ایران از اهمیت کمتر برخوردار بوده ولی در هر حال مورد توجه طراحان بوده پس باید دقت شود. ضریب مبحث ساماندهی نواحی روستایی در سال 95 بسیار بالا است. پس در آزمون بعدی از این مبحث حتماً سوال خواهیم داشت. مکان مرکزی همیشه و در هر دو آزمون ارشد و دکتری مورد توجه طراحان است. توجه و این مبحث به نسبت سال گذشته بالاتر رفته سختی سوالات تقریباً به نسبت آسان‌تر می‌باشد. سرفصل مفاهیم بنیادی در برنامه‌ریزی ناحیه‌ای امسال خیلی مورد توجه بوده و ضریب بالا و سختی بیشتری دارد. با این كه امسال از مبحث قطب رشد و روابط شهر و روستا و همچنین رهیافت مشاركتی سوالی طراحی نشده بود، اما نباید از اهمیت این مطالب غافل شد.
فلسفه
در آزمون كارشناسی ارشد سال 95 (اردیبهشت ماه سال 95) رشته جغرافیا درس فلسفه نسبتاً مشابه سال‌های قبل و از كتاب‌های اندیشه‌های نو در جغرافیا نوشته شكویی و كتاب قلمرو و فلسفه جغرافیا پور احمد بوده است. قالب طرح سؤال همانند سال‌های 91 تا 94 بوده است. اما تعداد سؤالات طرح شده از مبحث مكان نسبت به سال‌های پیش بیشتر است و تعداد سوالات طرح شده از مبانی و مفاهیم اولیه فلسفه و پارادایم كمتر از سال‌های گذشته است.
جغرافیا نظامی
مبحث کلیات و تعاریف همیشه نکات کلیدی دارد که در همه آزمون ها مدنظر طراحان سؤال قرار گرفته است. امسال هم نزدیک 40 درصد سؤالات از مفاهیم و کلیات طرح شده بود. همچنین در پاسخگویی به این سؤالات باید دقت لازم را داشت زیرا سؤالات به حدی سخت نمی‌باشد که قابل پاسخگویی نباشد و بستگی به دقت داوطلب دارد. مبحث جغرافیای نظامی استان‌های شمال غرب و غرب ایران از مبانی جغرافیای نظامی می‌باشد و در طراحی سؤالات در این زمینه بیشتر نگاه جغرافیایی مدنظر می‌باشد تا نگاه نظامی. یعنی شناخت منطقه برای طراحان سؤال مهم می‌باشد تا بُعد نظامی این منطقه. مبحث جغرافیای نظامی استان‌های شمال و شرق كشور هم نسبت به سال قبل از اهمیت کمتری برخوردار بوده ولی نباید اهمیت آن دست کم گرفته شود. اهمیت مبحث كشورهای قفقاز و آسیای مركزی و طراحی سؤال از آن هم همیشه مد نظر بوده است و در آزمون‌های مختلف حداقل یک تا دو سؤال را به خود اختصاص داده است. مبحث جغرافیای نظامی جنوب و جنوب شرق ایران هم مثل مطلب فوق دارای اهمیت می‌باشد و همیشه سؤال از آن طراحی شده است. همیشه در طراحی سؤالات در مورد زمینه منطقه خلیج فارس، كشورهای همسایه تحولات منطقه مد نظر می‌باشد سؤال اول و دوم گویای این مطلب می‌باشد که در مورد تحولات عربستان بوده است.
هر چند در این دوسال سؤالی از مباحث جغرافیای نظامی تهران، جغرافیای نظامی استان‌های مركزی طرح نشده است ولی از مفاهیم اصلی در جغرافیای نظامی می‌باشد و احتمال این که در آزمون‌های بعدی سؤال داشته باشیم دور از انتظار نیست.
جغرافیای انسانی
در این آزمون مفاهیم بسیار مورد توجه بوده و از ضریب و سختی نسبتاً بالایی برخوردار بوده است. مبحث سكونت‌گزینی روستایی نسبت به سال قبل از ضریب پایین‌تری برخوردار بوده است. تنها یک سؤال ذکر شده و این به احتمال زیاد باید ناشی از تغییر در طراح سؤال بوده باشد. منبع سال قبل بیشتر کتاب سعیدی بوده و امسال سؤالات تقریباً بین سر فصل‌ها پخش شده‌اند. سرفصل ساختارها و سیستم‌های شهری تقریباً با سال پیش با مبحث سکونت گزینی روستایی جابجا شده است. منظور اینکه امسال در این سرفصل امتحانی بیشتر طراح مباحث شهری را مطرح نموده و از ضریب بالاتری نسبت به سولات سال قبل برخوردارند. سختی سؤالات بالاتر می‌باشد.
جغرافیای سیاسی
ضریب جغرافیای سیاسی هم مانند دیگر ضریب‌ها 15 سؤال داشته است که بیشترین سؤال‌ها از مبحث مرزهای سیاسی و جغرافیای سیاسی ایران بوده است. سطح دشواری سؤالات قابل قبول می‌باشد و بیشتر سؤالات مربوط به مباحث حفظی می‌باشد. ولی این نباید این گونه تلقی شود که سؤالات ساده بوده‌اند این موضوع نیاز به دقت کافی به هنگام مطالعه را نشان می‌دهد. همچنین سؤالات جامعیت زیادی نسبت به سال قبل ندارند و بیشتر از مفاهیم و مباحث اصلی سؤالات گزینش شده بود. همچنین بیشتر سؤالات از کتاب جغرافیای سیاسی ایران حافظ نیا، مبانی جغرافیای سیاسی میرحیدر، سیاست جغرافیایی و جغرافیای سیاسی مجتهد زاده طراحی شده است.
جغرافیای طبیعی
در ضریب جغرافیای طبیعی در آزمون سال 95 بیشترین حجم سؤالات از دروس مبانی آب و هوا و ژئوموفولوژی ساختمانی و آب و هوای ایران می باشد به عبارتی 8 سؤال از آب و هوا طراحی گردیده است که نشان دهنده اهمیت این درس در طراحی سؤال می‌باشد. سؤالاتی از دروس مبانی خاک طرح نشده بود و سال قبل هم تعداد بسیار کمی داشته است ولی نباید به این سر فصل بی‌توجهی شود و شاید سال‌های آتی سؤالاتی از این حوزه در آزمون وجود داشته باشد. سؤالات آزمون دارای سطح دشواری بالاتری بوده است و مباحث حفظی آن هم نسبت به سؤالات مفهومی بیشتر بوده است. همچنین سؤالات داوطلب را در پاسخگویی به مطالب به چالش می‌کشد. نسبت سؤالات آب و هوا به سؤالات ژئو بیشتر بوده و این به دلیل متعدد بودن کتاب‌ها و منابع آب و هوا می‌باشد.
ژئوپولتیك
طراحی سوال در ضریب ژئوپلیتیک اغلب اوقات از همه مفاهیم موجود در منابع این آزمون می‌باشد. با نگاه کلی به سوالات سال قبل و امسال می‌توان فهمید که کلیه سرفصل‌ها به نحوی اهمیت خاص خودشان را دارند و نمی‌توان هیچ کدام از آنها را حذف کرد و یا اهمیتشان را نادیده گرفت. اکثر این سوالات از کتاب اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک حافظ نیا و سیاست جغرافیایی مجتهدزاده طرح گردیده‌اند و توزیع سوالات در همه سرفصل‌ها مشهود می‌باشد. همچنین بحث مفاهیم در ژئوپلتیک و گرایش‌های موضوعی امسال اهمیت بیشتری داشته است و هر کدام نسبت به دیگر دروس سوالات بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند. و اینکه سطح سوالات ژئوپلیتیک هم متوسط به بالا بوده است به غیر دو سوال که سخت و گمراه کننده بود بقیه سوالات سطح قابل قبولی را داشته و بستگی به دقت داوطلب داشته است.
ژئومورفولوژی
در آزمون كارشناسی ارشد سال 95 رشته جغرافیا درس مبانی ژئومورفولوژی (و ایران) كمی نسبت به سال‌های گذشته متفاوت‌تر بوده است. و سطح كلی سؤالات به نسبت سال‌های قبل سخت‌تر و دشوارتر است. منبع طرح سؤالات ژئومورفولوژی دینامیك، ساختمانی، اقلیمی و ایران بوده است. سؤالات طرح شده از ژئو ساختمانی و دینامیك تقریباً مشابه سال گذشته است. اما سؤالات طرح شده از كتاب ژئواقلیمی نسبتاً دشوارتر از سال‌های پیش بوده است. همچنین تعداد سؤالات طرح شده از این كتاب بیشتر از سال‌های گذشته بوده است. به طور كلی قسمت عمده سؤالات از كتاب ژئومورفولوژی اقلیمی طرح شده است. و قالب كل سؤالات نسبت به سال‌های گذشته بسیار متفاوت شده است و تعداد سؤالات حفظی طرح شده در این درس به حداقل رسیده در عوض سؤالات مفهومی بیشتری طرح شده است.
