مبانی احتمال
با توجه به بررسی‌‌های انجام شده در مورد آزمون‌های كارشناسی ارشد سراسری سال‌های 92 و 93 (بهمن 92) در مجموع تعداد سؤالاتی كه در سال 9۲ ساده‌تر از سال 9۳ بوده‌اند بیشتر است، به علاوه درس روشهای آماری یا مبانی احتمال از دروسی است كه اغلب دانشجویان در آن قوی هستند اما از آنجا که بسیاری از سرفصل های این درس در سال جاری حذف شده و همچنین طرح ۵ سؤال در سال 9۳ در آزمون مقابل 14 سؤال در سال 92 خود دلیلی است مبنی بر ساده‌تر بودن آمار كاربردی آزمون سال 92 نسبت به آزمون سال 93 (بهمن 92). تعداد سؤالات حفظی در سال 9۳ کاهش یافته و تعداد سؤالات محاسباتی ۵ سؤال بوده است. انتظار می‌رود با مطالعه منابع موجود و قابل دسترس دانشجویان توانسته باشند درصدهای قابل قبولی از این درس كسب كنند.
مبانی نظریه محاسبه
با توجه به تغییر نام درس نظریه زبان‌ها و ماشین‌ها به مبانی نظریه محاسبه قابل پیش بینی بود که گرایش سؤالات آزمون سراسری سال 93 (بهمن 92) به سمت محاسبه پذیری و ماشین تورینگ تمایل پیدا کند و از مباحث مربوط به زبان‌های منظم فاصله بگیرد. در کنکور 93 دیگر کفه ترازو به سمت زبان‌های منظم، سنگینی نمی‌کرد و حتی مباحث مستقل از متن و تورینگ سؤالات بیشتری را به خود اختصاص داده بودند.
سؤالات آزمون 93 نسبت به سؤالات سال‌های گذشته خصوصاً سال (92) سخت تر و مفهومی تر بودند. با توجه به حرکت مباحث محاسباتی به سوی ماشین تورینگ و PDA، طراح سؤال سعی در بیان مفاهیم ریشه‌ای محاسبه پذیری در سؤالات کرده بود. پاسخ دادن به بعضی سؤالات نیاز به فهم دقیق محاسبه پذیری در مدل‌های محاسباتی داشت هر چند شاید بعضی سؤالات با روشهای تستی قابل پاسخ‌گویی بودند. به داوطلبان عزیز توصیه می شود که برای کسب درصد بالا در این درس در سال‌های آتی به جای یادگیری تکنیک‌های الگوریتمیک مانند مینیمم سازی DFA یا تبدیل NFA به DFA و مانند آن به یادگیری مفاهیم بنیادی و مفاهیم اصلی مدل‌های محاسباتی بپردازند.
نکته قابل توجه دیگر حضور سؤالات مربوط به گرامر به خصوص گرامرهای مستقل از متن در سؤالات امسال بود. به طور کلی به مفاهیم مستقل از متن، فرم‌های نرمال، مدل PDA و فرمت‌های مختلف محاسبه پذیری آن توجه بیشتری صورت گرفته بود.
مبانی تركیبیات
درس مبانی تركیبیات از دروس تخصصی تأثیرگذار در آزمون ورودی كارشناسی ارشد رشته علوم كامپیوتر است. در آزمون سال 93 (بهمن 92) 15 تست از این درس طرح شد كه تقریباً نیمی از آنها مربوط به گراف‌ها و درخت‌ها بود. اگر روال چند سال اخیر را مورد توجه قرار دهیم می‌بینیم كه مطالعه مباحث مربوط به گراف و درخت به همراه روابط بازگشتی؛ در حدود 65 درصد از سؤالات این درس را پوشش می‌دهد.
این سؤالات معمولاً شامل 30 درصد تست‌های مشابه سال‌های قبل و موارد قابل پیش‌بینی مانند درخت فراگیر، درخت با كمترین هزینه، عدد رنگی، گراف دو بخشی، یكریختی گراف‌ها؛ گراف‌های اویلری و همیلتونی، همبندی گراف‌ها، ماتریس مجاورت حل روابط بازگشتی و تابع مولد است كه هر داوطلبی باید برای موفقیت در آزمون مرور این نوع تست‌ها را از دست ندهد. برای مثال تست‌های با شماره 76، 81، 83، 84، 85، 86 و 90 در آزمون 93 (بهمن 92) دارای مشابهت‌هایی با تست‌های سال‌های قبل بودند. در واقع ایده طرح و حل آنها تكراری است. سایر تست‌های مطرح شده شاید از نظر محتوا نو باشند اما نیمی از آنها مسائل بسیار ساده و ابتدایی هستند كه میزان درك داوطلب از مفاهیم پایه درس را می‌سنجد و نیم دیگر مسائل نو و مشكل هستند كه اغلب داوطلبان در مدت زمان كوتاه آزمون نمی‌توانند به پاسخ صحیح آنها دست پیدا كنند. در آزمون 93 تست‌های شماره 78، 82 و 88 مسائل ساده و مفهومی بودند و تست‌های 89، 87 و 79 به دقت و زمان بیشتری نیاز داشتند.
آنالیز عددی
با تغییرات گسترده صورت گرفته در محتوای آزمون كارشناسی ارشد سراسری سال 93 (بهمن 92) رشته ریاضی تعداد تست‌های درس آنالیز عددی از 20 تست به 6 تست كاهش یافته و این موضوع باعث شد بسیاری از موارد همیشگی مورد سؤال قرار نگیرد. اما سطح دشواری تست‌ها مانند سال 92 ساده و متوسط بود. یكی از تست‌ها (شماره 68) برای دواطلبان رشته ریاضی تازگی داشت و بسیاری از داوطلبان ممكن است این تست را از دست داده باشند اما 5 مسأله دیگر همگی مسائلی آشنا بودند كه نمونه‌های آنها در سال‌های قبل بارها تكرار شده بود. هر داوطلبی كه خود را برای این درس آماده كرده باشد قاعدتاً به 5 سؤال از 6 سؤال پاسخ داده است.
ریاضیات عمومی
درس ریاضیات عمومی همواره بخش مهمی از آزمون ورودی ارشد رشته ریاضی و سایر رشته‌های علوم پایه و برخی رشته‌های فنی مهندسی بوده است. در سال‌های پیش از این یعنی تا سال 92 اگر داوطلبی كمتر از 30 درصد از نمره درس ریاضیات عمومی را كسب می‌كرد به میزان قابل توجهی امید قبولی‌اش در دوره‌های روزانه كم می‌شد. اما امسال با تغییرات گسترده‌ای كه در تعداد و فرم و محتوای آزمون انجام شده بود اوضاع كمی متفاوت‌تر است. دیگر خبری از درس معادلات دیفرانسیل نبود و دانشجویان هم توجه خود را به حسابان، حد، مشتق، انتگرال و بحث‌های حاشیه آنها متمركز كرده بودند، و اما آنالیز تست‌های امسال:
در مجموع 9 تست در این درس داده شده كه 4 تا از آنها مربوط به ریاضی عمومی (1) و 5 تا مربوط به ریاضی عمومی (2) بودند. این نسبت همیشه طی سال‌های پیش رعایت شده است. یعنی 40 درصد ریاضی یك و 60 درصد ریاضی دو محتوای مسائل را تشكیل می‌دهند. مسائل مطرح شده در ریاضی عمومی (1) ساده و متوسط بودند به جز تست شماره 33 كه ممكن است برخی داوطلبان را به دردسر انداخته باشد. انتظار می‌رود اغلب داوطلبان آماده، حداقل 2 تست از 4 تست این درس را جواب داده باشند.اما از درس ریاضی عمومی (2)، 5 تست داده شد كه مثل همیشه انتگرال دوگانه و مشتق جزئی به همراه مباحث دستگاه قطبی و انحنای منحنی‌ها بخش مهمی از آزمون بودند. سؤالات این درس در سطح متوسط و سخت رده‌بندی می‌شوند. تست‌های شماره 36 و 37 مسائل ساده‌ای نبودند و می‌توان گفت به جز آخرین تست یعنی تست 39 سایر تست‌های ریاضی عمومی (2) به كمی تأمل و دقت و صرف وقت احتیاج داشتند.
اگر داوطلبی توانسته باشد در مجموع، بیش از 50 درصد تست‌های ریاضیات عمومی (1و 2) را جواب دهد؛ به قبولی در دوره‌های روزانه بسیار نزدیك است. نكته جالب كه در آزمون سال 93 (بهمن 92) به چشم می‌خورد این بود كه به علت كم شدن تعداد تست‌ها برخی مباحث همیشگی شامل: اكسترمم‌های مقید، انتگرال روی منحنی، قضیه گرین و استوكس، و حدهای مجموع و ریمانی در آزمون 93 (بهمن 92) جایی نداشتند.
مبانی علوم ریاضی
درس مبانی علوم ریاضیات كه درس 4 واحدی از دوره كارشناسی رشته ریاضی است پیش از این هم سهم كوچكی از تست‌های آزمون ورودی كارشناسی ارشد را به صورت غیر رسمی در اختیار داشت. در واقع معمولاً یك یا دو تست از درس‌های ریاضیات عمومی و آنالیز (1) به موضوعات مبانی ریاضیات اختصاص داشتند. اما در آزمون كارشناسی ارشد سراسری سال 93 (بهمن 92) این درس به صورت رسمی وارد آزمون شد، 6 تست را به خود اختصاص داد و می‌توان گفت همه این تست‌ها در سطح ساده و متوسط رده‌بندی می‌شوند.
در واقع به جز تست شماره (41) كه برای حل به دقت احتیاج داشت بقیه مسائل فقط به چند ثانیه وقت برای مطالعه گزینه‌ها احتیاج داشتند. تست‌های 42، 45 و 40 موارد آشنایی هستند كه اغلب دانشجویان ریاضی آنها را در خاطر دارند. می‌توان چنین فرض كرد كه تعداد زیادی از داوطلبان آماده؛ حداقل 4 تست از 6 تست این درس را به درستی پاسخ داده باشند. اصل انتخاب؛ اصل ماكسیمال و سه روف و اصل خوش ترتیبی از موارد حذف شده در آزمون سال 93 (بهمن 92) بودند.
درس مبانی آنالیز
اهمیت درس آنالیز ریاضی 1 و 2 طراحان را بر آن داشت كه تعداد تست‌های این درس را از 12 تست كمتر نكنند تا بتوانند تمام مباحث مهم را پوشش دهند. ویژگی مهم تست‌های آزمون در این درس، تازگی و خلاقانه بودن آنهاست. به ویژه در تست‌های شماره 53، 56 و 61 یك غالب نو برای موضوعات تكراری سال‌های قبل انتخاب شده بود و ضمن ساده بودن بسیار مفهومی و عمیق بودند.
8 تست به درس آنالیز ریاضی (1) و 4 تست به آنالیز ریاضی (2)تعلق داشت. فضاهای متریك؛ مفاهیم باز و بسته بودن؛ پیوستگی؛ رابطه توابع پیوسته با مجموعه‌های همبند و فشرده عمده مواردی بودند كه 8 تست مربوط به آنالیز (1) را تشكیل می‌دهند. مفهوم‌گرایی یكنواخت و نقطه‌وار برای دنباله‌ها و سری‌های تابعی نیز مهم‌ترین موضوع طرح شده در 4 تست آنالیز (2) است. با مقایسه سطح دشواری تست‌های آزمون 93 (بهمن 92) با آزمون سال 92 می‌توان گفت هر داوطلبی كه حداقل 40 درصد از تست‌ها را پاسخ داده باشد درصد قابل قبولی از این درس كسب كرده است.
جبر خطی
درس جبر خطی و مبانی ماتریس‌ها شامل موضوعاتی است كه مهم‌ترین مطالب آن عبارتند از: دستگاه‌های معادلات خطی، ماتریس و دترمینان، فضاهای برداری، تبدیلات خطی، پایه و بعد، رتبه و پوچی و مقادیر ویژه. در آزمون سال 93 (بهمن 92) 6 تست از این درس طرح شد كه 3 تا از آنها متوسط و ساده بودند و همه داوطلبانی كه روی این درس وقت گذاشته‌اند نمونه‌های زیادی از آنها را قبلاً دیده‌اند. اما 3 تست دیگر مفهومی و خلاقانه بودند و برای پاسخ دادن به آنها لازم بود دانشجو تسلط كافی بر مفاهیم پایه درس را داشته باشد.
در واقع برای دانشجویان رشته كامپیوتر كه این درس را به صورت تخصصی مطالعه نكرده‌اند سطح مسائل طرح شده قدری سنگین و دشوار است. به نظر می‌رسد اگر داوطلبی توانسته باشد حداقل به 2 تست از 6 تست پاسخ صحیح بدهد در رقابت با سایر دانشجویان هنوز دارای شانس است.
ساختمان داده‌ها و الگوریتم ها
مباحث درس ساختمان داده‌ها و الگوریتم‌ها معمولا به طور سلسله مراتبی و با یک توالی منطقی تکامل پیدا می‌کنند. به این معنا که مباحث هر فصل، وابسته به فصول قبل است و برای تسلط بر آن ها، دانستن موضوعات قبلی و تسلط بر آنها ضروری است. بر همین اساس، برخی از سؤالات درس ساختمان داه‌ها و الگوریتم‌ها معمولا به طور طبیعی ترکیبی از چندین مبحث می‌باشد و به همین دلیل، شاید جداسازی سؤالات بر حسب سرفصل کار منطقی نباشد. در چند سال اخیر، بیش از 70% سؤالات مطرح شده در درس ساختمان داده‌ها و الگوریتم‌ها از مباحث سه فصل تجزیه و تحلیل الگوریتم و مرتبه زمانی، درخت و گراف بوده است، که این مطلب حائز اهمیتی می‌باشد.
در آزمون 93 (بهمن 92) چهار سؤال از مباحث فصل تجزیه و تحلیل الگوریتم و مرتبه زمانی ،پنج سؤال از مباحث فصل درخت، سه سؤال از مباحث فصل گراف، یک سؤال از مباحث فصل مرتب سازی و درهم سازی، سه سؤال از مباحث فصل P و NP مطرح شده بود، نکته قابل توجه در آزمون 93 این كه هیچ سؤالی، حتی مرتبط با مباحث فصل لیست های پیوندی مطرح نشده بود. در برخی موارد سؤالات درس ساختمان داده‌ها و الگوریتم‌ها، بیشتر از دروس دیگر نیاز به زمان دارند و در برخی مواقع برای بدست آوردن پاسخ صحیح نیاز به تجزیه و تحلیل کامل مسئله می‌باشد و همین مطلب باعث دشوارتر شدن این درس نسبت به دروس دیگر رشته علوم کامپیوتر شده است.
مبانی منطق و نظریه مجموعه‌ها
با توجه به اینکه درس مبانی منطق و نظریه مجموعه‌ها برای اولین بار در آزمون رشته علوم کامپیوتر طرح شده بود، تنها منابع موجود برای طراحی سؤال، منابع اعلام شده توسط سازمان سنجش بود. خوشبختانه تقریباً تناسب موضوعی سؤالات با منابع اعلام شده مناسب بود. به طور کلی همان طور که پیش بینی می‌شد، تعداد سؤالات مباحث منطق به مراتب بیشتر از تعداد سؤالات مربوط به حوزه مبانی نظریه مجموعه‌ها بود. تنها قسمت مهمی که از آن چشم پوشی شده بود، مبحث مربوط به درخت‌های استنتاج و به طور کلی نظریه برهان و قضایای صحت و تمامیت بود که از جمله مهم‌ترین مباحث مطرح در منطق ریاضی می‌باشد. اما همان‌طور که اشاره شد، پراکندگی سؤالات در سایر حوزه‌ها استاندارد بود. از مباحث سورها، سازگاری و نظریه و همین‌طور کاردینال و منطق گزاره‌ها هرکدام 2 ـ 3 سؤال و از مباحث اصل انتخاب و نرمال عطفی 1 سؤال طراحی شده بود. به نظر می‌رسد که در سال‌های آتی تعداد سؤالات مربوط به نظریه برهان و مبانی نظریه مجموعه‌ها با توجه به گسترش اهمیت این مباحث در تحقیقات علمی و همین‌طور منابع مربوط به مقاطع ارشد و دکتری افزایش خواهد یافت.
