حقوق اداری
در سؤالات آزمون سراسری سال 98 نیز همانند سال 97 متاسفانه پراکندگی سؤالات از میان سرفصل های درس حقوق اداری رعایت نگردیده است و بخش زیادی از سؤالات آزمون تنها از یک سرفصل یعنی فصل حقوق استخدامی که در واقع موضوع بخش عمده ای از درس حقوق اداری(2) می باشد، است. سؤالات حقوق استخدامی در این آزمون به این صورت بود که همانند آزمون سال 97 یک سؤال از مبحث حالات استخدامی، دو سؤال از مبحث تخلفات اداری، یک سؤال در رابطه با هیئت های گزینش، یک سؤال در رابطه با مبحث حقوق و مزایای کارمندان مطرح گردیده بود. همچنین یک سؤال از بحث مأموریت های اداری آمده بود. تعداد سؤالات مباحث حقوق استخدامی در آزمون دو سال اخیر نشان دهنده تمرکز طراحان سؤال به بخش حقوق استخدامی است.
همچنین ذکر این نکته حایز اهمیت است که سطح دشواری این سؤالات نیز نسبت به سال 97 بالاتر بود و ملزم به تسلط بیشتر داوطلب بر مباحث برای پاسخگویی می‌باشد. همچنین همانند سال 97، 4 سؤال از این آزمون نیز به نهادهای غیرمتمرکز اختصاص داده شده بود. یک سؤال از مقامات محلی، یک سؤال در رابطه با انحلال شوراهای اسلامی و یک سؤال در باب صلاحیت شوراهای اسلامی در خصوص اخذ عوارض ذکر گردیده بود، سؤال دیگر به نهادهای زیرنظر شهرداری ها و تصویب اساسنامه شرکت‌های زیر مجموعه شهرداری پرداخته بود. در سال گذشته نیز از مبحث نهادهای غیرمتمرکز 4 سؤال آمده بود و این نشان از تمرکز طراح سؤال بر مباحث این بخش از حقوق اداری است که از جمله مباحث مهم حقوق اداری(1) می باشد. 3 سؤال از این آزمون نیز به مبحث کنترل سازمان‌های دولتی پرداخته است که جزئی از مباحث حقوق اداری(1) می باشد. هر 3 سؤال از قسمت دیوان عدالت اداری بوده و هیچ سؤالی در خصوص سازمان بازرسی کل کشور نیامده بود. در سال گذشته 1 سؤال از سازمان بازرسی مطرح شده بود. اگرچه تعداد سؤالات این بخش نسبت به سال گذشته کاهش داشته است اما سطح دشواری آنها نسبت به سؤالات سال قبل در یک سطح است و دشواری بیشتری در سؤالات را شاهد نیستیم.
همانطور که در سال گذشته نیز شاهد بودیم امسال نیز در این آزمون پراکندگی سؤالات رعایت نگردیده و طراحان سؤال تنها بر 4 مبحث تمرکز کرده و از سایر مباحث غافل شده اند که این مسأله یک نوع شیوه غیرمنطقی برای طرح سؤال می باشد که باعث می شود که برخی از داوطلبین از این نوع از تقسیم بندی مباحث ضربه بخورند و درصد پایینی را کسب کنند. با این وصف مطالعه تنها 4 فصل از کتاب حقوق اداری مدرسان شریف باعث می شد که فرد بتواند به قریب به اتفاق سؤالات پاسخ دهد. فصل سوم نهادهای متمرکز اداری، فصل چهارم مربوط به مباحث سازمان‌های غیرمتمرکز، فصل6 مربوط به مباحث حقوق استخدامی و در نهایت فصل 8 که بحث کنترل قضایی را مطرح نموده است. (صرفاً بخش دیوان عدالت اداری)
حقوق بین‌الملل خصوصی
درخصوص سؤالات درس حقوق بین‌الملل خصوصی، نکته ای که باید خاطر نشان شد این است که مسائل و موضوعات مختلف پوشش داده شده است هرچند که طبق روال سالهای گذشته، بیشتر سؤالات به مسائل تعارض قوانین از جمله احاله و مسائل مهم تعارض قوانین و تابعیت، اختصاص داده شده است. سطح سختی سؤالات تقریبا در سطح سالهای گذشته است. حدودا 5 مسأله مطرح شده است که برای پاسخ دهی صحیح علاوه بر مطالعه و فهم کتابهای موجود می‌بایست سؤالات و مسأله‌های متعدد تمرین شود.
حقوق بین‌الملل عمومی
در آزمون کارشناسی ارشد سال 98، در خصوص درس حقوق بین‌المللی عمومی، نکته مهمی که وجود دارد، توجه طراحان سؤال به مسائل روز حقوق بین‌الملل خصوصا مسائل بین‌المللی جدید که به ایران مرتبط است. به عنوان مثال، 2 سؤال از کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر (آکتائو) طراحی شده بود که در واقع این کنوانسیون پارسال به تصویب رسید. همچنین یک سؤال به قرار موقت دیوان بین‌المللی داگستری در قضیه نقض عهدنامه مودت، روابط تجاری و حقوقی کنسولی، که اخیرا (3اکتبر 2018) صادر شده است، اختصاص داده شده بود. بطور کلی توجه به مباحث حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی، حقوق معاهدات بین‌المللی، حقوق دریاها و مسئولیت بین‌المللی بیشتر بوده و همچنین نسبت به سالهای قبل، سؤالات مفهومی‌تر شده است.
حقوق تجارت
در امسال نیز درس تجارت 15 سوال را به خود اختصاص داده بود. سطح سوالات در آزمون امسال همانند سال گذشته متوسط ارزیابی می‌شد و سوال دشوار و یا چالش‌برانگیزی به چشم نمی‌خورد. از نظر پراکندگی سوالات نیز تقریبا همانند آزمون 97 بود، فقط مبحث اقسام تاجر که در سال گذشته دو سال را به خود اختصاص داده بود در آزمون امسال مورد توجه طراحان واقع نشده بود . در کل سطح سوالات در آزمون امسال متوسط بود و تمامی مباحث در آزمون‌های مدرسان شریف مورد سوال واقع شده بودند و داطلبان مدرسان شریف می‌توانستند درصد قابل قبولی را در آزمون امسال کسب نمایند.
حقوق جزای اختصاصی
حقوق جزای اختصاصی را می‌توان به 3 بخش جرایم علیه اشخاص، جرایم علیه اموال و جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی تقسیم‌بندی کرد. مهمترین موضوع در جرایم علیه اشخاص، تعیین نوع جنایت اعم از قتل و غیر قتل به عمد و شبه عمد و خطای محض است که هر ساله از این موضوع سوال طرح میشود. امسال اما 3 سوال از این موضوع طرح شده است که نسبت به سال گذشته بیشتر شده است. امسال اما بر خلاف سال گذشته 5 سوال از بحث جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی مطرح شده بود. سوالات 126، 127، 131، 132، 134، 135 به ترتیب در بحث تهدید به بمب‌گذاری، جعل، جعل و استفاده از سند مجعول، تهیه سکه قلب، افترا و محاربه از جمله جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی به حساب می‌آیند. این تعداد از سوالات از این بخش قابل مقایسه با سال گذشته 4 سوال از خیانت در امانت و جرایم در حکم آن مطرح شده بود که امسال سوالی از این بخش طرح نشده بود. جرایم رایانه‌ای نیز همانند سال پیش 2 سوال شماره 129 و 133 مطرح شده بود. سال گذشته تعداد سوالات بخش جرایم علیه اموال به نسبت دیگر بخش‌ها بیشتر بود ولی امسال همانطور که بیان شد، تعداد سوالات این بخش به نسبت سال گذشته کمتر شد و جرایم علیه امنیت و آسایش افزایش پیدا کرد.
نکته دیگری که باید به آن پرداخت این است که در چند سال گذشته بخصوص در جریان علیه اموال نظیر کلاه‌برداری و خیانت در امانت و… رویه به سمت این رفته است که پس از بیان مسئله در صورت سوال، یکی از گزینه‌ها براساس اصل برائت به صورت « مرتکب جرمی نشده است یا جرم نیست » می‌باشد که داوطلبان باید با بررسی فرضیات صورت سوال و تطبیق آنها با ارکان هر یک از جرایم که در دیگر گزینه‌ها آمده، در صورتی که براساس فرضیات سوال، عمل جرم بود گزینه مذکور را انتخاب و در صورتی که شامل هیچ‌یک از گزینه‌ها نمی‌شود، یعنی عمل مذکور جرم تلقی نمی‌شود. امسال از 20 سوال حقوق جزا اختصاصی 8 سوال آن بدین شکل طرح شده بود که به نسبت سال گذشته بیشتر شده است. در مجموع سوالات درس حقوق جزا اختصاصی امسال از منظر ضریب و درجه سختی، از سوالات سال گذشته به نظر می‌رسد کمی دشوارتر طرح شده است.
حقوق جزای عمومی
حقوق جزا در یک تقسیم‌بندی کلی به حقوق جزا عمومی و اختصاصی تقسیم‌بندی میشود. حقوق جزا عمومی در آزمون ارشد 15 سؤال با ضریب 2 برای گرایش حقوق جزا و جرم‌شناسی دارد. برخلاف آزمون‌های حقوقی دیگر در حقوق جزا عمومی یک یا دو سؤال از بخش مکاتب سؤال طرح می‌گردد که سهم این بخش در آزمون کارشناسی ارشد امسال و سال گذشته (97) یک سؤال است که می‌توان با مطالعه کتاب حقوق جزای عمومی مدرسان شریف (بخش مکاتب حقوق کیفری) و یا جلد اول کتاب حقوق جزای عمومی دکتر اردبیلی، به سؤال به درستی پاسخ داد.
در آزمون امسال طراحان سؤال بر مبحث تعدد و تکرار جرم (مواد 131 تا 140 قانون مجازات اسلامی) با 3 سؤال و مبحث مجازات‌های تکمیلی و تبعی (مواد 23 تا 26 قانون مجازات اسلامی) با 2 سؤال تأکید داشتند ولی بر خلاف سال گذشته که 2 سؤال از مبحث تعویق صدور حکم و تعلیق اجرای مجازات طرح گردیده بود، امسال سؤالی از این مبحث طرح نشده بود. نکته‌ای که داوطلبان باید به آن توجه نمایند این است که در آزمون امسال، 2 سؤال از قوانین خاص جزایی طرح شده است. قوانین خاص جزایی اغلب مستثنی قواعد عمومی حقوق جزای عمومی هستند که طراحان سؤال در این چند سال اخیر توجه شایانی به این قوانین خاص نموده‌اند. امسال اما 2 سؤال مذکور از قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز طرح شده که یکی مربوط به مجازات شخصی حقوقی و دیگری مربوط به شروع جرم از دو ماده متوالی 67 و 68 است. لذا توجه به قوانین خاص و ضرورت به روز بودن در این قوانین از مسائل مهم در موفقیت در آزمون می‌باشد. ضریب سختی آزمون امسال در درس حقوق جزا عمومی در مقایسه با سال گذشته به نظر می‌رسد تقریباً در یک اندازه و کمی آسان‌تر طرح شده است.
حقوق مدنی
در آزمون امسال درس مدنی طبق روال هرساله 20 سوال را به خود اختصاص داده بود .نکته قابل ذکر در آزمون امسال نحوه‌ی توزیع سوالات بود که این امر می‌توانست داوطلبان را به چالش بیاندازد. در آزمون امسال بحث مدنی هفت بیشترین سهم سوال را داشت این در حالی بود در آزمون سال قبل بحث مدنی سه بیشترین سوال را به خود اختصاص داده بود، در باقی مباحث تغییر چشمگیری وجود نداشت. در کل سطح سوالات در آزمون امسال متوسط ارزیابی می‌شد و تمامی مباحث در آزمون‌های مدرسان شریف مورد سوال واقع شده بودند و داطلبان مدرسان شریف می‌توانستند درصد قابل قبولی را در آزمون امسال کسب نمایند.
آیین دادرسی مدنی
از درس آیین دادرسی مدنی 15 سوال آمده بود که از نظر تعداد سوالات با آزمون سال قبل هیچ تغییری وجود نداشت اما از نظر توزیع و سطح دشواری سوالات آزمون امسال با آزمون سال قبل بسیار متفاوت بود. سوالات درس دادرسی مدنی امسال نسبت به سوالات سال قبل بسیار سخت‌تر بودند و این سختی به دو دلیل بود:
- بودجه‌بندی: در آزمون امسال بودجه‌بندی و توزیع سوالات خیلی با آزمون سال قبل فرق داشت به‌صورتی که از بخش‌های خیلی مهم که هر ساله مورد توجه طراحان قرار می‌گرفت و سهم بسزایی از سوالات داشتند در آزمون امسال هیچ سوالی طرح نشده بود و از بخش‌هایی که داوطلب انتظارش را نداشته و وقت زیادی صرف آنها نکرده بود سوال طرح شده بود که این خود باعث چالش و استرس داوطلب در آزمون امسال می‌شد.
- سهم بالایی از سوالات امسال تقریبا ده سوال از مبحث قوانین خاص بود این در حالی است که در سوال گذشته تنها 4 سوال از این مبحث آمده بود و این مورد نیز خود یکی دیگر از دلایل سختی آزمون امسال بود .و در کل سوالات حفظی سهم زیادی از آزمون را در برگرفته بودند که این امر دقت و تمرکز و مطالعه‌‌ی بالای داوطلب در مباحث را می‌طلبید در صورتی که سوالات از مباحثی طرح شده بودند که متاسفانه داوطلب اصلا فکرش را هم نمیکرد.
آیین دادرسی کیفری
آیین دادرسی کیفری در آزمون‌های کارشناسی ارشد هر سال 15 سؤال از 216 تا 230 طرح میشود. سؤالات همانند سؤالات سال گذشته، متعادل بود و داوطلبان با مطالعه کتابهای مدرسان شریف یا دوره دو جلدی آیین دادرسی کیفری دکتر خالقی یا کتاب نکته‌ها در قانون آیین دادرسی دکتر خالقی به همراه قانون آیین دادرسی کیفری می‌توانستند در این درس درصد بالایی کسب نمایند. امسال نیز همانند سال گذشته مبحث صلاحیت‌های احکام و قرار‌های تأمین و نظارت قضایی مورد تأکید طراحان سؤال قرار داشت و چه بسا این دو مبحث امسال بیشتر مورد تأکید طراحان بود. 2 سؤال امسال، از بحث اناطه و 1 سؤال از رد دادرس مطرح گردید. امسال در مجموع در مبحث اعتراض به آرا که شامل اعتراض در مرحله تجدیدنظر و فرجام‌خواهی و اعاده دادرسی بود یک سؤال و آن هم از اعاده دادرسی مطرح شد. (سؤال 217) که از نظر سختی سؤال همانند سال گذشته بود. همانطور که بیان شد سطح سؤالات امسال متعادل ارزیابی میشود که داوطلبان با مطالعه کافی موارد بیان شده و حتی خود قانون آیین دادرسی کیفری، می‌توانستند درصد قابل قبولی در این درس کسب نمایند و امسال سؤالی غیرقابل پیش‌بینی یا خارج از قانون طرح نگردیده بود.
زبان تخصصی
در آزمون امسال درس مدنی طبق روال هرساله 20 سوال را به خود اختصاص داده بود .نکته قابل ذکر در آزمون امسال نحوه‌ی توزیع سوالات بود که این امر می‌توانست داوطلبان را به چالش بیاندازد. در آزمون امسال بحث مدنی هفت بیشترین سهم سوال را داشت این در حالی بود در آزمون سال قبل بحث مدنی سه بیشترین سوال را به خود اختصاص داده بود، در باقی مباحث تغییر چشمگیری وجود نداشت. در کل سطح سوالات در آزمون امسال متوسط ارزیابی می‌شد و تمامی مباحث در آزمون‌های مدرسان شریف مورد سوال واقع شده بودند و داطلبان مدرسان شریف می‌توانستند درصد قابل قبولی را در آزمون امسال کسب نمایند.
متون فقه
درس متون فقه از زمره دروس مهم در آزمون ورودی مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد دانشگاه‌هااست که داوطلب لازم است برای موفقیت در این درس، ابواب گسترده‌ای را مطالعه نماید. سؤال 81 تا 100 آزمون کارشناسی ارشد اختصاص به دروس متون فقه دارد. تقریباً تمامی سؤالات امسال نیز همانند سال گذشته (97) مفهومی طرح شده بودند که این امر داوطلب را ملزم می‌سازد برای پاسخگویی مطالعه دقیقی داشته باشد. سؤالات این درس تا سال 1396 تماماً از مبحث کتاب القضا به بعد و تا انتها یعنی کتاب القصاص طرح می‌شده است و این ابواب، ابواب تماماً حقوقی است. در سال 1396 برای اولین با در آزمون کارشناسی ارشد، از مبحث کتاب الجهاد سؤال طرح گشت. این رویه در سال گذشته (97) نیز ادامه پیدا کرد و از این مبحث سؤال طرح شد. امسال برای اولین بار دو سؤال شماره 87 و 91 از مبحث کتاب الامربالمعروف و نهی عن المنکر طرح گردید و تا به حال در آزمون ارشد سؤالی از این مبحث طرح نشده بود و این نشان می‌دهد که داوطلبین گرامی برای موفقیت باید روی این مباحث نیز تمرکز داشته باشند.
با نگاهی به سؤالات امسال در میابیم که همچنین دو مبحث کتاب المتاجر و کتاب النکاح همانند سال گذشته (97) و سالهای گذشته به نسبت به دیگر مباحث بیشتر سؤال طرح شده که نشان از اهمیت آن دارد. بخصوص بحث کتاب النکاح که امسال 4 سؤال مطرح شده بود. در 3 مبحث جزایی متون فقه یعنی سه کتاب حدود، قصاص، دیات، امسال فقط 2 سؤال از کتاب الحدود طرح گردیده که از نظر تعداد همانند سال گذشته بود با این تفاوت که سال گذشته 1 سؤال از قصاص 1 سؤال از حدود مطرح شده بود. سؤالات امسال از منظر درجه سختی و آسانی بنظر متعادل بود و هم سؤالات با درجه آسان وجود داشت و هم سخت اما همانگونه که بیان شد، اگرچه سؤال غیرسخت هم وجود داشت (مانند سؤال 82)، ولی باز هم مفهومی بوده‌اند و سوالات حفظی در آزمون امسال به چشم نمی‌خورد. از منظر درجه سختی و آسانی با مقایسه آزمون سال گذشته می‌توانیم بگوییم که سؤالات امسال به نسبت سال گذشته کمی متعادل‌تر بوده‌اند.
