تحلیل آزمون کارشناسی ارشد علوم اجتماعی سال 96 (کد 1108)

آمار و ریاضی

در کنکور امسال تعداد سؤالات آمار و ریاضی به نسبت سال گذشته کاهش یافت. در سالهای گذشته تعداد 30 سؤال آمار و ریاضی در کنکور وجود داشت، ولی در کنکور امسال (به دلیل ادغام کنکور پژوهش علوم اجتماعی در دفترچه کنکور علوم اجتماعی) به 20 سؤال کاهش یافت. به طور معمول از 30 سؤال سالهای گذشته، 15 سؤال به درس آمار و 15 سؤال به درس ریاضی تعلق داشت که امسال این نسبت به صورت 9 سؤال از درس آمار و 11 سؤال از درس ریاضی وجود داشت. سؤالات آمار در سطحی استاندارد طرح شده اند و داوطلبانی که درس آمار را گذرانده اند قادر به پاسخگویی به این سؤالات هستند. از تمام مباحث این درس سؤالاتی وجود دارد و مباحث آمار توصیفی و متغیرهای تصادفی بیشترین تعداد سؤالات را به خود اختصاص داده اند. در سال های پیش نیز تقریباً روال همین گونه بود و این مباحث پایه ای سهم بیشتری از سؤالات را در درس آمار داشته اند.

اما سؤالات ریاضی که برخلاف روال پیشین تعداد بیشتری از سؤالات آمار داشته اند، به نسبت سطح بالاتری دارند. با توجه به اینکه این کنکور یکی از گرایشات رشته علوم انسانی است و دانش آموزان این رشته حجم مباحث کمتری را در درس ریاضیات گذرانده اند، وجود این تعداد سؤال از مباحث پیشرفته تر ریاضیات، این درس را در سطح دشوارتری برای آنها قرار می دهد. در این کنکور از مباحث مربوط به یادآوری دروس ریاضی که پایه ای ترین مباحث ریاضیات محسوب می شوند، هیچ سؤالی نیامده و در عوض از فصل دنباله و سری که از فصلهای پیشرفته تر ریاضیات رشته علوم ریاضی محسوب می شود، سؤالات بیشتری آمده است. چنین تغییری نشان می دهد که توجه به درس ریاضی بیش از پیش شده و داوطلبان برای کسب نمره ای مطلوب در سؤالات این بخش باید توجه بیشتری به درس ریاضیات داشته باشند.

جمعیت‌شناسی و مفاهیم انسانی جمعیت‌شناسی

در آزمون کارشناسی ارشد سال 96 رشته‌ مجموعه علوم اجتماعی، در درس جمعیت‌شناسی، تعداد سؤالات مبحث کاربرد جمعیت نسبت به آزمون 95، از 6 به 3 کاهش یافته بود. نسبت به سال 95، تعداد سؤالات مربوط به آمار و مفاهیم جمعیتی و تحلیل جمعیت افزایش یافته بود. از تعداد 20 سوال جمعیت‌شناسی، 7 سؤال مربوط به آمارهای جمعیتی ایران و جهان و مفاهیم جمعیت‌شناختی و 8 سؤال نیز مربوط به مبحث تحلیل جمعیت و جدول عمر بود. 1 سؤال نیز مربوط به تاریخ جمعیت‌شناسی بود که در مقایسه با سال 95 که 5 مورد بود، کاهش یافته بود. سؤالات مربوط به آمارها و مفاهیم جمعیتی نسبت به سال 95، از سطح دشواری کمتری برخوردار بود. سؤالات مربوط به کاربرد، علاوه بر کاهش تعداد، نسبت به سال 95 نسبتاً آسان بودند. سطح دشواری سؤال‌های تحلیل جمعیت نیز مانند سال‌های پیش بود. بیشتر سؤالات از كتاب گفتاری در باب جمعیت‌شناسی کاربردی از دکتر محمد میرزایی، کتاب جمعیت‌شناسی: مبانی و زمینه‌ها از دکتر حسن سرایی و كتاب تحلیل جمعیت با تأکید بر باروری و مرگ‌ومیر از دکتر حسن سرایی طرح شده بود.

حوزه‌های مختلف جامعه شناسی

سؤال‌های حوزه امسال از پارسال کمی سخت‌تر بود. منابع حوزه‌های امسال کتاب‌های تخصصی حوزه‌های مختلف به شکل پراکنده بود. از جمله کتاب جامعه‌‌شناسی آنتونی گیدنز، کتاب قشربندی کیت نش (سه سؤال قشر)‌، کتاب نظریه‌های انقلاب، وقوع، فرایند و پیامدها از محمدحسین پناهی، جامعه‌شناسی توسعه ازکیا، جامعه‌شناسی خانواده ساروخانی و… بود.

روش تحقیق

در آزمون سال 1396، 8 سؤال آزمون امسال به تکنیک‌های گردآوری داده (چون همایش، مطالعه موردی، آزمایش و غیره) اختصاص داده شده است که این سؤالات را می‌توان از فصول بخش (7، 8، 9، 10 و 11) کتاب نحوه انجام تحقیقات اجتماعی و همچنین فصول بخش سوم (روش‌های جمع‌آوری یا تسنیق اطلاعات) کتاب روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی (جلد اول) باقر ساروخانی و کتب مشابه پیدا کرد. در فصل عناصر اساسی تحقیق که 4 سؤال را به خود اختصاص داده است، می‌توان به کتب کندوکاوها و پنداشته‌ها و همچنین جلد اول کتاب ساروخانی که در بالا ذکر رفت و بخش‌های کتاب‌های مشابه اشاره نمود. از این دو فصل در آزمون 95 پژوهش علوم اجتماعی، درس روش تحقیق 22 سؤال طرح گردیده است که نسبت به پارسال بیشتر حفظی‌اند تا مفهومی. در فصل رویکردهای روش‌شناختی که 3 سؤال رو به خود اختصاص داده است، بیشتر حفظیات مد نظر قرار گرفته که کتاب کندوکاوها و پنداشته‌ها و کتب نظری در حوزه روش تحقیق می‌توان پاسخگوی این 3 سؤال طرح شده باشند. بخش پردازش و تحلیل داده، نمونه‌گیری، اعتبار و طیف‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در بخش تحلیل داده‌ها سؤالات حفظی هستند تا محاسباتی.

زبان عمومی و تخصصی

سؤالات درس زبان عمومی و تخصصی سال 96، به طور مرسوم و مشابه با سالهای قبل، شامل 30 سؤال است که 15 سؤال مربوط به زبان عمومی و 15 سؤال شامل سؤالات زبان تخصصی است. سؤالات زبان عمومی شامل 10 سؤال از واژگان و 5 سؤال مربوط به قواعد زبان در قالب cloze است. سؤالات زبان تخصصی در قالب 3 متن تخصصی و هر یک از این متون شامل 5 سؤال است. بخش واژگان نیاز به دانش کافی در زمینه واژگان عمومی دارد و کتابهای 504 و 1100 واژه به عنوان منابع این بخش معرفی می شوند و با مطالعه دقیق آنها می توان از این بخش نمره کسب کرد. سؤالات بخش cloze، از قواعد زبان طرح می شود و برای پاسخگویی به سؤالات این بخش نیاز به تسلط کافی به کلیه قواعد زبان انگلیسی، اعم از قواعد مربوط به زمان افعال، انواع معلوم و مجهول جمله، حروف اضافه و اشکال مختلف اسم، صفت، قید و … است. با مراجعه به کتابهای دستور زبان انگلیسی می توان به مهارت کافی در این زمینه دست یافت.

در بخش زبان تخصصی مشابه سال گذشته، 3 متن و هر یک با 5 سؤال آورده شده است. متون آوردهشده دارای تعداد کلماتی استاندارد و سطح زبانی مناسب هستند. با توجه به اینکه سؤالات زبان انگلیسی بین تمام گرایشهای علوم اجتماعی مشترک است، متون آورده شده مربوط به مفاهیم و موضوعات مشترک بین تمام گرایشها است. سؤالاتی که بعد از متن آمده، طبق روال گذشته طرح شده اند؛ از ایده اصلی یا عنوانی که بتوان برای متن انتخاب کرد، درست یا نادرست بودن ادعایی با توجه به آنچه در متن آمده، معنای کلمه ای مشخص شده در متن و مسأله ای از خود متن پرسیده شده اند. برای ایجاد مهارت کافی در پاسخگویی به این سؤالات داوطلبان باید به کتاب زبان تخصصی علوم اجتماعی و همچنین متون تخصصی انگلیسی زبان رشته علوم اجتماعی مراجعه کنند و با خواندن این متون دایره واژگان خود را در زمینه علوم اجتماعی بالا ببرند. همچنین با مراجعه به کتابهایی که نحوه پاسخگویی به سؤالات reading را آموزش داده اند، مهارت های پاسخگویی به سؤالات متن را بیاموزند.

حوزه‌های مردم‌شناسی

در مجموع سؤالات از پراکندگی بیشتری نسبت به سال‌های قبل برخوردار بود. هرچند سال‌های اخیر اکثر سؤالات از کتاب نظریه دکتر فکوهی طرح می‌شد، اما امسال نقش کمرنگ‌تری نسبت به سال‌های قبل داشت. بیشترین سرفصل سؤالات طبق سنت هر ساله مربوط به نظریه و مکاتب است و حوزه‌هایی مثل سیاسی و دین هیچ سهمی در سؤالات امسال نداشته‌اند. ممکن است برای داوطلبین پاسخگویی به تعدادی از سؤالات امسال با توجه به خواندن منابع اصلی بسیار مشکل باشد که امسال حدود 2 یا 3 سؤال این گونه بود.

نظریه‌های جامعه‌شناسی

در آزمون كارشناسی ارشد سال 96، شاهد سؤالات ترکیبی هستیم و می‌توان گفت كه سؤالات از نظر سطح سختی و پیچیدگی، شبیه به سؤالات سال 95 می‌باشد. نكته حائز اهمیت این است كه سؤالات از پراكندگی موضوعی برخوردار هستند، اما درجه سختی آن‌ها نسبتاً پایین است. سؤالات بیشتر حفظی هستند تا مفهومی؛ رویه‌ای كه در سال 95 نیز شاهد آن بودیم.