تحلیل آزمون کارشناسی ارشد مدیریت کسب و کار MBA و امور شهری سال 96 (کد 1148)

زبان تخصصی

سطح آزمون سال 96 هم همان‌طور که انتظار می‌رفت همانند دو سال پیش بود؛ سطحی که تقریباً در سه سال اخیر متفاوت از سال‌های پیش بوده است. تنها تفاوتی که آزمون امسال با دو سال پیش داشت، جدای از سطح سؤالات، تغییر ناگهانی تعداد سؤالات بود. البته بسیاری از داوطلبان ماه‌ها قبل از وقوع آزمون سازمان سنجش، از تغییر تعداد سؤالات آگاه شده بودند اما چیزی که تقریباً کسی انتظار آن را نداشت تغییر فرمت سؤالات بود به طوری که در سال 96 هیچ‌گونه سؤالی در مورد تصحیح جمله طراحی نشده بود. در جدول زیر می‌توانید تعداد سؤالات اختصاص یافته به هر سرفصل را مشاهده کنید:

شاید این تغییر برای بسیاری از داوطلبان یک تغییر بد بوده باشد چرا که بسیاری از داوطلبین با توجه به ضریب درس زبان و با توجه به ضعف داوطلبان، وقت خود را صرف مطالعه گرامر می‌کنند. با توجه به کاهش تعداد سؤالات این بخش، این عده از داوطلبان، در سال‌های آتی، چنانچه فرمت سؤالات تغییر نکند، باید بخش واژگان را نیز مطالعه کنند. البته توجه داشته باشید که اساس فهم مطالب بخش درک مطلب و کلوز تست، که سؤالات بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند، لغت و گرامر است. یعنی شما برای این‌که یک متن را بفهمید طبیعتاً باید معنی لغات و گرامر را نیز بدانید در نتیجه حذف این دو بخش از برنامه درسی خود، به ضرر داوطلبان خواهد بود.

همچنین از آنجا که سؤالات بیشتری به درک مطلب اختصاص داده شده است و از آنجا که بیشتر داوطلبان در این بخش ضعف دارند، کمبود وقت یکی از مشکلات داوطلبین سال‌های آتی خواهد بود چرا که معمولا بیشتر داوطلبان بیش از مدت مقرر شده، زمان خود را صرف سؤالات این بخش می‌کنند. البته از آنجا که هیچ‌چیز قابل پیش‌بینی نیست، این امکان که تعداد سؤالات مرتبط با هر سرفصل در سال‌های آتی متغیر باشد، نیز وجود دارد. در بخش زیر تحلیلی از مبحث هر سؤال ارائه می‌شود. خب خدا رو شکر که همان‌طور که انتظار داشتیم و همان‌طور که به داوطلبین گفته بودیم چه مباحثی را بیشتر برای آزمون‌ها مطالعه کنند، از همون مباحث نیز در کنکور سؤال طراحی شده بود. به دواطلبین بارها و بارها توصیه شده بود که مباحث وارونگی، ساختار موازی، گزاره‌های قیدی، اسمی و وصفی، وجه وصفی و مقدمه‌ای بر جمله‌واره و حروف ربط را دقیق مطالعه نمایند. سهم هر یک از مباحث به شکل زیر است:
2 سؤال به وارونگی، 1 سؤال به ساختار موازی، 1 سؤال به مبحث گزاره اسمی، 2 سؤال به گزاره وصفی، 2 سؤال به وجه وصفی، 1 سؤال به مبحث مقدمه‌ای بر جمله‌واره و 1 سؤال نیز به مبحث حشو اختصاص یافته بود. در کل می‌توان گفت گرامر سال 96 کمی آسان‌تر از گرامر سال 95 و کمی سخت‌تر از گرامر سال 94 بود. سؤالات بخش واژگان نیز کمی آسان‌تر از سؤالات واژگان سال 95 بودند؛ حداقل جملات به کار رفته بسیار کوتاه‌تر از جملات سؤالات سال 95 بود. طبق معمول برخی از لغات از کتاب GRE بود. کلوز تست امسال بر عکس کلوز تست سال گذشته، بسیار آسان بود. درک کلوز تست سال 95 بسیار دشوارتر از کلوز تست سال 96 بود. معمولاً لغاتی که در این بخش به کار می‌رود، آسان‌تر از لغاتی است که در بخش واژگان به کار می‌رود. متون درک مطلب امسال نیز به لحاظ سطح تقریباً با متون سال 95 برابری می‌کردند. تفاوت عمده متون امسال این بود که اکثر متون مدیریتی بودند به جز متن اول. ضمن این‌که بر عکس سال‌های 94 و 95، امسال چهار متن استفاده شده بود طوری که از متن اولی، 10 سؤال و از سایر متون هر کدام 5 سؤال طراحی شده بود. نکته‌ای که در این آزمون شایان توجه بود این بود که متن سوم دقیقاً کلوز تست سال 94 بود.

استعداد و آمادگی تحصیلی ویژه رشته مدیریت (GMAT)

سؤالات GMAT در آزمون کارشناسی ارشد 96 رشته مدیریت کسب ‌و کار نسبت به سال قبل کمی سخت‌تر بود. این سختی بیشتر در قسمت سؤالات حل مسأله و با مقیاس کمتری در قسمت کفایت داده‌ها قابل لمس بود. به طور کلی، در سؤالات حل مسأله و کفایت داده‌ها هیچ اشتباهی به چشم نمی‌خورد و غیر از سؤال اول حل مسأله که کاملاً غیراستاندارد و به دور از انصاف طرح شده بود، بقیه سؤالات بدون ایراد بودند؛ اما سؤالات استدلال منطقی همانند سال گذشته دارای ایراد بودند و همان‌طور که قبلاً هم گفته بودم به دلیل طراحی سؤالات (و نه ترجمه آن به روال سال‌های قبل از 94) این بخش از سؤالات کاملاً سلیقه‌ای طرح می‌شوند و بعضاً دارای دو گزینه یکسان از نظر ارزش انتخاب می‌باشند. متأسفانه یک سؤال درک مطلب هم این مشکل را داشت. در بخش تصحیح جملات، اوضاع نسبت به سال‌ قبل بهتر شده بود و تنها تغییر نسبت به سالیان قبل، وجود 2 سؤال با پاسخ صحیح «گزینه (4)» در بین 5 سؤال بود و این یعنی داوطلبان باید حواسشان باشد که همیشه منتظر نباشند از بین 5 سؤال فقط یک سؤال دارای پاسخ «گزینه (4)» باشد و یا حتی ممکن است در آینده از بین 5 سؤال، هیچ سؤالی دارای پاسخ صحیح «گزینه (4)» نباشد.

با توجه به سؤالات حل مسأله و کفایت داده‌ها امسال به نظر می‌رسد داوطلبان به غیر از تسلط بر مباحث اصلی این دو بخش، باید تمرکز بیشتری بر مفاهیم هوش و حل مسائل به روش سعی و خطا و حل معادلات خاص و سیاله داشته باشند (البته اگر این روند طراحی سؤالات حفظ شود که اساساً در GMAT خیلی هم اینجور نیست!). میانگین درصد داوطلبان تک‌رقمی در آزمون امسال حدود 50، میانگین درصد رتبه‌های 11 تا 30 حدود 40 و میانگین درصد رتبه‌های 31 تا 100 حدود 35 بود. با این میانگین‌های بسیار نزدیک به هم، درس زبان هم در تعیین رتبه نقش بسزایی ایفا کرد؛ لذا به تمام داوطلبان پیشنهاد می‌کنم درس زبان تخصصی را بیش از گذشته جدی بگیرند و البته همان‌طور که قبلاً هم گفتم برای بالا بردن درصد خود در درس GMAT به شدت روی «تقویت هنر حل مسأله» خود کار کرده، سعی کنند بسیار مسأله حل کنند و استراتژی حل انواع سؤالات را فرابگیرند و بدانند برای موفقیت در درس GMAT، حتماً باید «حل مسأله» را به خوبی یاد بگیرند.

دانش مسائل روز

در کنکور امسال نیز همچون سال 95 تعداد 25 سؤال از درس دانش مسائل روز مطرح شده است. سؤالات و درجه سختی تقریباً شبیه کنکور سال 95 بوده با این تفاوت که پراکندگی موضوعی سؤالات امسال بیشتر از سال قبل بود. به طوری که از هر فصل کتاب مدرسان شریف دست کم 1 سؤال آمده و تمامی فصل‌های این کتاب سؤالات کنکور را پوشش می‌داد بیشتر مباحث حول چهار موضوع اصلی کسب و کار، بازار، برنامه‌ریزی استراتژیک و قوانین روز مطرح شده بود. همچنین حدود نیمی از سؤالات نیز به مباحث مدیریتی و نهادهای حاکمیتی و قوانین جاری در آن‌ها اختصاص یافته است که همیشه جزئی جدا نشدنی از بحث مسائل روز است. می‌توان گفت سؤالات کنکور امسال دانش مسائل روز، مانند سال گذشته خط‌مشی مشخصی را دنبال می‌کرد و آن هم ایجاد ذهنیت و فضاسازی در ذهن داوطلبان رشته مدیریت اجرایی بود تا آن‌ها را متوجه ماهیت و هویت واقعی این رشته کند که همانا توانایی اداره یک کسب و کار و پرورش قدرت برنامه‌ریزی و تقویت شم بازارشناسی و بازاریابی مدیران است.

می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که کنکور دانش مسائل روز امسال مانند سال گذشته، جدا از جنبه رقابتی آن به دنبال این بوده که داوطلبان را با فضای حاکم بر این رشته آشنا سازد و میزان کشش آن‌ها نسبت به شاخه‌های اصلی این رشته (بازاریابی، کسب و کار و برنامه‌ریزی استراتژیک) را نیز به اطلاع خودشان برساند تا با آگاهی نسبی وارد این فضا شوند. گفتنی است حدود 16 سؤال از 25 سؤال به شکل مشابه در آزمون‌های آزمایشی مؤسسه مدرسان شریف مطرح شده است (به ویژه در مبحث بازار و قوانین روز کشوری). البته تنوع موضوعی حاکم بر سؤالات آزمون‌های آزمایشی بیشتر از آزمون سراسری بوده است و داوطلب را به مطالعه در زمینه‌های موضوعی متنوع‌تر تشویق می‌کند، لذا اطمینان بیشتری را برای داوطلب در مواجه با سؤالات ایجاد می‌کند.

زبان فارسی

در سؤالات زبان و ادبیات فارسی سال 96، داوطلبان با 25 سؤال مواجه بودند که درصد شباهت آن‌ها به سؤالات آزمون‌های مدرسان شریف و آزمون سال 95 نسبتاً بالا بود. در آزمون 96 نیز مانند آزمون سال گذشته مباحث معنا، مفهوم و آرایه‌های ادبی، بیشترین تعداد از سؤالات را به خود اختصاص داده ‌بودند. این دو مبحث، جمعاً 12 سؤال را در برداشتند که تقریباً 50 درصد کل سؤالات بود. همین موضوع اهمیت این مباحث را بیش از پیش برجسته می‌سازد. مباحث واج و تکواژ، ساختمان واژه و ویرایش در آزمون امسال جایی نداشتند و توزیع سؤالات در بخش‌های مختلف نیز یکنواخت و معقولانه به نظر می‌رسید. به طور کلی می‌توان گفت در آزمون امسال مباحث واژگان، املاء، نوع جمله و گروه اسمی هر کدام 2 سؤال را به خود اختصاص داده بودند و از هر کدام از مباحث معنی، مفهوم و آرایه‌های ادبی 6 سؤال و مبحث تاریخ ادبیات 5 سؤال آمده بود. سخت‌ترین سؤالات امسال مربوط به سؤالات تاریخ ادبیات و معنی و مفهوم بودند، که در دو قطب قرار دارند. سؤالات تاریخ ادبیات جنبه‌ی حفظی و مشروط به مطالعه و سؤالات معنی و مفهوم، جنبه‌ی تحلیلی و مشروط به تمرین دارند. با توجه به آنچه گفته شد به نظر می‌رسد برای مهارت هرچه بیشتر در پاسخ به سؤالات زبان و ادبیات فارسی، مطالعه‌ی دقیق‌تر بخش‌های مفهوم و آرایه‌ها و تاریخ ادبیات سودمند باشد.

ریاضی عمومی 1 و 2

سؤالات ریاضی عمومی مدیریت کسب و کار در آزمون کارشناسی ارشد 96 نسبت به آزمون سال قبل تفاوت‌هایی اساسی داشت (البته این مسأله بیشتر به دلیل غیراستاندارد بودن سؤالات ریاضی سال قبل بود). آزمون امسال از این جهت که بین داوطلبان خیلی خوب با خوب و متوسط با ضعیف تمایز قائل شود، بسیار مناسب بود. همچنین می‌توان گفت که سؤالات ریاضی عمومی امسال نسبت به سؤالات چند سال اخیر کمی سخت‌تر بود، به‌طوری که تا آنجا که (به واسطه‌ی ارتباط با داوطلبانی که کتاب‌های مدرسان شریف را مطالعه کرده بودند) اطلاع داریم، تعداد کسانی که ریاضی عمومی را بالای 90 درصد زده‌اند، انگشت‌شمار هستند و فقط یک نفر درصد 100را به دست آورده است! همچنین پرتکرارترین درصد در بین داوطلبان خوب و حتی قوی حدود 70 تا 75 بوده است. حدود 23 تا 25 سؤال کاملاً قابل پاسخ‌گویی بودند و حدود 5 تا 7 سؤال احتیاج به تسلط و دقت بیشتر داشتند. به طور کلی، میانگین درصد تک‌رقمی‌ها در آزمون امسال حدود 77، میانگین رتبه‌های 11 تا 30 حدود 73 و میانگین رتبه‌های 31 تا 100 حدود 68 بود.

خُب، حالا بارم‌بندی و تجزیه و تحلیل سؤالات را شروع کنیم؛ از 30 سؤال امسال، 16 سؤال به ریاضی (2) و 14 سؤال به ریاضی (1) اختصاص یافته بود.
از 14 سؤال ریاضی عمومی (1)، 2 سؤال به فصل توابع مختلط، 4 سؤال به فصل دنباله و سری، 6 سؤال به فصل انتگرال و 2 سؤال به فصل کاربرد انتگرال اختصاص یافته بود که طرح نشدن سؤال از فصول مشتق و کاربرد مشتق و حد و پیوستگی بسیار عجیب بود (البته یک سؤال حد دنباله بود که می‌شد آن را جزو فصل حد هم در نظر گرفت). به نظر بهتر بود از سؤالات فصل انتگرال و حتی دنباله و سری کم می‌شد و از فصل مشتق و کاربرد مشتق و حد سؤال طرح می‌شد. البته از فصل مختصات قطبی هم سؤالی طرح نشده بود که این موضوع قبلاً هم سابقه داشته است. از 16سؤال ریاضی عمومی (2)، 7 سؤال به فصل توابع چندمتغیره، 2 سؤال به فصل توابع برداری، 2 سؤال به فصل انتگرال‌های چندگانه، 3 سؤال به فصل انتگرال سطح و 2 سؤال به فصل انتگرال خط اختصاص یافته بود.

متأسفانه در آزمون امسال 2 سؤال کاملاً غلط و 2 سؤال دارای ایراد وجود داشت که سازمان سنجش در اعلام نتایج 3 سؤال را حذف کرد و این موضوع بسیار جای تأسف دارد! چون بسیاری از داوطلبان خوب سرجلسه وقت زیادی را صرف حل برخی از این سؤالات کرده بودند و اتفاقاً اگر جواب صحیح در گزینه‌ها بود، به جواب می‌رسیدند و برخی داوطلبان متوسط و ضعیف از روی این سؤالات بدون هیچ تلاشی عبور کرده بودند! با حذف این سؤالات، داوطلبان متوسط و ضعیف با داوطلبان خوب به یک نتیجه رسیدند!؟ یعنی داوطلبان ضعیف و متوسط سود کرده و داوطلبان خوب ضرر کردند!! در آزمون امسال چند سؤال نسبتاً نکته‌دار و کمی متفاوت‌تر با آزمون‌های سال‌های گذشته طرح شده بود. سؤالات133، 134، 137، 140 و 148 از آن جمله بودند که البته عین و شبیه اکثر آن‌ها در کتاب ریاضی عمومی مدرسان شریف وجود داشت. البته سؤالات 134 و 148 غلط بودند! ادبیات سؤال 154 باید کمی بی‌حاشیه‌تر می‌بود، هرچند می‌شد آن را سر جلسه جواب داد؛ ولی به هر حال این 3 سؤال را سازمان سنجش تصحیح و حذف کرد!

جمع‌بندی و پیشنهادی که می‌توان با توجه به نحوه طراحی سؤالات امسال داشت این است که: فصول انتگرال و دنباله و سری در ریاضی عمومی (1) و توابع چندمتغیره، انتگرال خط و سطح در ریاضی عمومی (2) از اهمیت بالایی برخوردار بودند و پیشنهاد می‌شود که داوطلبان در ریاضی عمومی (1) فصول دنباله و سری، انتگرال و کاربرد انتگرال را بسیار دقیق و با اختصاص وقت زیاد مطالعه کنند. البته نباید خیال کرد فصول حد، مشتق و کاربرد مشتق در سال‌های آینده سؤال نخواهد داشت و به احتمال قریب به یقین، سؤال خواهند داشت. در ریاضی عمومی (2)، توابع چندمتغیره مانند سال‌های قبل کماکان پراهمیت‌ترین فصل است و فصول انتگرال خط و سطح و انتگرال‌های چندگانه دارای اهمیت زیادی هستند که باید بسیار جدی گرفته شوند. از توابع برداری معمولاً یک سؤال می‌آید که امسال 2 سؤال طرح شده بود و از فصل جبر خطی هم اصلاً سؤالی نداشتیم.

نظریه‌های عمومی مدیریت

در کنکور سراسری سال 1396، همانند کنکور سال 1395، از درس نظریه‌های عمومی مدیریت 35 سؤال مطرح شد و از حیث تعداد سؤالات تغییری در این درس مشاهده نشد. با بررسی میزان دشواری سؤالات کنکور 96 می‌توان گفت از مجموع 35 سؤال این درس، 13 سؤال ساده، 12 سؤال متوسط و 10 سؤال دشوار طراحی شده بود که در مقایسه با میزان دشواری سؤالات کنکور سال 95 که در آن 12 سؤال آسان، 12 سؤال متوسط و 11 سؤال دشوار طرح شده بود، تقریباً سطح سؤالات دشوارتر شده است. با توجه به مطالب فوق، داوطلبانی که حداقل منابع لازم را مطالعه کرده بودند باید به‌ راحتی حدود 30 درصد کسب می‌کردند و درصد پایین‌تر از 30 درصد برای این آزمون قابل‌قبول نیست. همچنین کسب درصد 30 تا 45 درصد متوسط، 45 تا 60 درصدی خوب و 60 به بالا درصدی عالی محسوب می‌شود. با بررسی دقیق مباحثی که مدنظر طراحان بوده و از آن‌ها سؤال طراحی‌ شده است نیز می‌توان پی برد که از هر یک از فصول «مکاتب و نظریه‌های مدیریت» 7 سؤال و «سازمان‌دهی» 6 سؤال طرح‌ شده است، بر این اساس همان‌طور که انتظار می‌رفت، مهم‌ترین فصول این درس محسوب می‌شوند. همچنین از فصول «برنامه‌ریزی جامع» و «رهبری» هر کدام 4 سؤال؛ «مفاهیم بنیادین مدیریت» و «فرهنگ» 3 سؤال؛ «انگیزش» 2 سؤال؛ «تصمیم‌گیری»، «گروه و تیم»، «قدرت و سیاست»، «خلاقیت»، «تعارض» و «منابع انسانی» هر کدام 1 سؤال طرح‌ شده است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که سؤالات این درس از نظر میزان پراکندگی در وضعیت مناسبی قرار داشتند و از این لحاظ تقریباً استاندارد هستند. اما از نظر سطح دشواری، سؤالات نسبت به سال‌های گذشته دشوارتر بودند.