اقتصاد مهندسی
آزمون كارشناسی ارشد مهندسی صنایع سال 91 (بهمن 90)، متقارن است با دومین سالی كه آزمون كارشناسی ارشد، حاوی سؤال‌های درس اقتصاد مهندسی است. البته باید اذعان داشت كه سؤال‌های سال 91 سخت‌تر از سال 90 برگزار شده است. اگر در سال 90 به صرف دیدن، محاسبات و تحلیل‌های ذهنی، ایده‌ی طراحی سؤال‌ها مشخص میشد، در آزمون ارشد 91 شانس این امر به مراتب كمتر بوده است. میتوان گفت كه بین 80 تا 90 درصد از سؤالات سال 90، در كمترین زمان و بدون زحمت خاص (البته برای داوطلبینی كه قبلاً زحمت كشیده و به تسلط رسیده‌اند!) قابل حل بوده است. این درحالیست كه تقریباً 50 درصد از سؤالات آزمون ارشد 91 به صرف نگاه قابل حل بوده‌اند.
نقطه مشترك دو آزمون عدم طراحی سؤال از مباحث تورم، مالیات بر درآمد، تجزیه و تحلیل جای‌گزینی، ریسك و تجزیه و تحلیل در شرایط عدم اطمینان، بوده است. (این مباحث بر روی هم 40 درصد از حجم كتاب‌های رایج در بازار را به خود اختصاص داده‌اند.) نكتة جالب‌تر آن كه تنوع سؤالات در آزمون 91 حتی محدودتر هم شده است. اگر در سال 90، 1 سؤال از مبحث استهلاك، 2 سؤال از روش نرخ بازگشت سرمایه و 2 سؤال از مبحث تحلیل حساسیت طراحی شده است، این گونه سؤالات و فصول مرتبط در سال 91 دیده نمی‌شود. به نظر طراحی سؤالات بسیار هوشمندانه و از نكات قابل قبولی برخوردار می‌باشد. در سال 90، 5 سؤال از مباحث تحلیل فرآیند جریانات نقدی (فاكتورها و حالات خاص فرآیند مالی) و روش ارزش فعلی طراحی شده است. اما جای شگفتی است كه 9 سؤال به تنهایی از مباحث اشاره شده (و البته به همراه مبحث روش یكنواخت سالیانه) در سال 91 و با ایده‌های زیباتری مشاهده می‌شود كه حكایت از زحمت بیشتر طراحان سؤال دارد.
به داوطلبان توصیه ویژه می‌شود كه به تحلیل رفتاری فاكتورها در موارد حدی، بپردازند به مبحث فنی و سؤال‌خیز نرخ‌های بهره‌ی اسمی و مؤثر (كه جایی در آزمون 90 نداشته است)، اشراف كامل داشته باشند عادت به خواندن صحیح و سریع سؤالات آزمون داشته و عدم اصرار ورزیدن به حل سؤالاتی كه به نظر محاسباتی سنگین و یا پرمغز می‌رسند. اما ذكر این نكته ضروریست كه اگرچه میزان سختی آزمون‌های سال 90 و 91 را میتوان به ترتیب 10 و 50 درصد تخمین زد. محتوای این درس به ظاهر آسان قابلیت طراحی به مراتب سخت‌تری را می‌تواند داشته باشد. در ضمن مباحثی كه به طور معمول در انتهای كتب مرجع این درس می‌آیند در دورة كارشناسی به ندرت تدریس شده، بنابراین از شانس قرارگیری چندانی در مجموعه سؤالات آزمون كارشناسی ارشد برخوردار نیستند. (اگرچه سازمان سنجش صراحتاً اشاره‌ای به حذف این مطالب نكرده است.)
آمار احتمال مهندسی
در آزمون كارشناسی ارشد مهندسی صنایع سال 91 (بهمن 90)، مانند سال گذشته 20 سوال مطرح شد که از لحاظ ضریب سختی در مجموع به جز سوال آخر سال 90، در بقیه سوالات میتوان گفت آزمون سال 91 سخت تر و وقت گیر تر و مفهومی تر از سئوالات سال 90 بودند و حل این سوالات در وقت معمولی آزمون ارشد تقریبا غیر ممکن بود.از لحاظ بودجه بندی آنالیزترکیبی 1سوال ،اصول احتمال واحتمال های شرطی 4سوال ، متغیرهای تصادفی 2 سوال ، امیدریاضی 2سوال ، از توزیع های آماری گسسته سوالی مطرح نشده ، توزیع های پیوسته 1سوال ، توزیع های نمونه ای 2سوال ، نظریه برآورد 2سوال ، آزمون فرض ها 2سوال ، رگرسیون وهمبستگی 3سوال ، آمارتوصیفی 1سوال مطرح شده است. یكی از سوالات قابل پاسخگویی نبود كه احتمالاً حذف می‌شود. به طور كلی درس آمار احتمال مهندسی در آزمون سال 91 بسیار مفهومی‌تر نسبت به آزمون سال‌های گذشته بود.
تحقیق در عملیات
در آزمون كارشناسی ارشد مهندسی صنایع سال 91 (بهمن 90)، تعداد سوالات درس تحقیق در عملیات مانند سال گذشته 20 سوال بود كه از لحاظ بودجه‌بندی، طراحان به دو مبحث روش‌های سیمپلكس و برنامهریزی غیرخطی در دو سال 90 و 91 بیشتر توجه نشان داده‌اند به طوری كه از برنامهریزی غیرخطی 4 سوال در سال 90 و 5 سوال در سال 91 مطرح شده است. از روش‌های سیمپلكس 3 سوال در سال 90 و 2 سوال در سال 91 طرح شده است كه از لحاظ ضریب سختی در یك سطح بودند. توزیع سوال‌های تحقیق در عملیات رشته مهندسی صنایع به صورتی بوده است كه نوع سوالات و منابع در این چند سال اخیر تغییر محسوسی نداشته و فصولی كه مورد پوشش قرار گرفته‌اند، تقریباً یكسان هستند. این روند مشابه طراحی تست در سال‌های متوالی سبب می‌شود كه دانشجو با مطالعه صحیح و تسلط به آزمون‌های سال‌های قبل، درصد بالایی را در این درس كسب كند. بودجه‌بندی به این صورت بود كه از معرفی برنامهریزی خطی، مدل‌سازی و حل هندسی 2 سوال، جبر خطی با اعداد صحیح 3 سوال، برنامهریزی صفر ـ یك 2 سوال، برنامهریزی پویا 3 سوال و برنامهریزی غیرخطی 5 سوال در آزمون ارشد سال 91 مطرح شده بود و از لحاظ ضریب سختی سوالات در یك سطح بودند در بعضی موارد سوالات 91 سخت‌تر به نظر می‌رسید.
طرح ریزی واحدهای صنعتی
در مجموع میتوان گفت سوالات طرح‌ریزی آزمون كارشناسی ارشد مهندسی صنایع سال 91 (بهمن 90)، مانند سوالات سال 90 و برخلاف سوالات سال 89 سوالاتی کاملاً روتین و از مجموعه سوالات سال‌های قبل بودند. اگر دانشجویان به نمونه سوالات سال‌های قبل کامل مسلط باشند به راحتی قادر به پاسخگویی سوالات بودند. اما در صورت عدم تسلط، از آنجا که سوالات سال 91 محاسباتی و تقریباً وقت‌گیر بودند لذا پاسخ دادن به آنها نیز بسیار سخت بوده و نمی‌توانستند در وقت معمول به همه سوالات پاسخ دهند. ترکیب سوالات بدین گونه بود که از فصل آشنایی با طرح‌ریزی 1 سوال، از فصل منابع مورد نیاز 2 سوال، طراحی خط و مونتاژ و توازن 1 سوال، از فصل طراحی واحدهای خدماتی 2 سوال، از فصل جانمایی دستی 2 سوال و از فصل مدلهای جایابی ریاضی 2 سوال طرح گردیده بود. دو نکته جالب درمورد طراحی سوالات این بود که اولاً در سال‌های قبل از فصل طراحی واحدهای خدماتی، سوالی مطرح نمی‌شد اما با اینکه سوالات دروس تخصصی از 20 سوال به 10 سوال کاهش یافته، اما از این فصل 2 سوال در مجموعه سوالات 91 بود و دیگر اینکه همواره از فصل جانمایی رایانه‌ای چندین سوال طرح میشد در حالی که امسال اصلاً از این فصل سوالی طرح نشده است که این نشان از تغییر روند طراحی تست‌های این درس می‌باشد.
کنترل کیفیت آماری
سوالات كنترل کیفیت آماری آزمون كارشناسی ارشد مهندسی صنایع سال 91 (بهمن 90)، تفاوت چندانی با سال گذشته نداشت و به نظر می‌رسید سوالات قابل حل و استاندارد طراحی شده بود. ترکیب سوالات بدین صورت بود که 1 سوال از فصل اصول و مفاهیم طرح شده بود، 4 سوال از بخش نمودارهای کنترل برای مشخصه‌های متغیر و 1 سوال برای نمودار کنترل برای مشخصه‌های وصفی، 1 سوال از کارایی فرآیند و 3 سوال از فصل طرح‌های نمونه‌گیری برای متغیرهای مطرح شده بود. آنچه میتوان از ترکیب سوالات امسال و سال گذشته فهمید این است که علاقه طراحان به فصل‌های چارت‌های کنترل برای متغیرها و طرح‌های نمونه‌گیری برای مشخصه های وصفی از سایر فصل‌ها به مراتب بیشتر است. لازم به ذكر است كه درس كنترل كیفیت آماری، 2 سال است كه در آزمون كارشناسی ارشد مجموعه مهندسی صنایع مورد سنجش قرار می‌گیرد.
برنامه ریزی و کنترل پروژه
طراحان آزمون كارشناسی ارشد مهندسی صنایع در هر دو سال 90 و 91 سعی داشته اند تا تنوع سئوالات آزمون، پوشش دهنده ی حداکثر مطالب باشد و حدود 90 درصد از مطالب در قالب سئوالات گنجانده شده اند. در مقایسه ی فضای دو آزمون می توان گفت که سئوالات بدون تغییر محسوسی در میزان دشواری، در سطح آسان باقی مانده اند. در بخش برنامه ریزی منابع(یکی از فصولی که به سبب وجود الگوریتم های ابتکاری، با زمان حل طولانی به سختی آزمون اضافه می کند.)، در سال 91 به طرز ناشیانه ای سئوالی كاملاً تكراری آورده شده است؛ همچنین از مراحل حل الگوریتم تخصیص (الگوریتم موازی) به طور مستقیم سئوالی پرسیده شده است که به صرف حفظ نمودن قابل حل است.
در مقام مقایسه و در سال 91 سئوالی از الگوریتم تسطیح برگس طرح شده بود. به طور کل در بخش کنترل هزینه، مطالب (البته در سطح کتب موجود) بسیار ساده نگارش شدهاند. طبیعتا سئوالات هر دو آزمون نیز بسیار آسان طراحی شدهاند. (لزوم توجه به بحث تحلیل ارزش کسب شده در ارزیابی پیشرفت پروژه ها مهم به نظر می رسد.) بحث شبکه های گرت یکی از پرمحتواترین بحث های کنترل پروژه است. ادبیات موضوع این بحث به همراه علائم، نشان ها و تحلیل شبکه های گرت در کتب موجود به گونه های نسبتا مختلفی (البته با همپوشانی) آورده شده اند. تنها اشراف کامل به محتوای درونی این مبحث تضمین کنندهی پاسخ-گویی به سوالات است.
هرچند طراحان سئوالات آزمون كارشناسی ارشد نیز به دلیل وجود همین پیچیدگی ها از طراحی درست و متبحرانه ی سوالات مرتبط طفره رفته؛ طراحان سئوالات را میتوان به سطحی نگری متهم نمود. فصول ابتدایی درس کنترل پروژه، محتوای ریاضیاتی بسیار ساده ای دارند. بنابراین احتمال طراحی سخت و پرمحتوای سئوالات این بخشها (ساختار شبکه های برداری و گرهی به همراه چگونگی محاسبات زمان در آنها، شبکه های پیش نیازی و تحلیل روابط موجود و در نهایت کنترل هزینه)، نسبتا ضعیف است و به خلاقیت طراح وابسته است. بنابراین تنها به دقت کافی در محاسبات احتیاج دارد. بحث شبکه های پرت نیز تا حدودی مورد توجه قرار نگرفته اند.
سئوالات این بخش می تواند بسیار مشکل طراحی شود.(به ویژه هنگامی که توزیع نرمال و تحلیل های وابسته در محاسبات زمانی وارد می شوند.) پس مطالعه ی این بخش که در هر دو آزمون به سطح پایینی از محتوای آنها بسنده شده است، بسیار حیاتی است. الگوریتم های ابتکاری معرفی شده در کتب موجود در بازار چندان ارزش وقتگذاری را ندارند مگر آنهایی که به صورت مشترک در مراجع معرفی شده و عملکرد آنها در حل مسائل مختلف مثبت ارزیابی شده اند. ضمناً به کاربرد روش های دقیق هم چون روش های برنامهریزی ریاضی که به عنوان روش های بهینه سازی استفاده می شوند باید توجه داشت که البته در این دو سال از آنها سئوالی طراحی نشده است. به بحث استاندارد های مدیریت پروژه نیز نباید به صرف حفظیات بسنده نمود و تحلیل درستی نسبت به فرآیندهای موجود در آن داشت.
کنترل تولید و موجودی ها
در درس کنترل موجودی میتوان گفت سوالات آزمون كارشناسی ارشد مهندسی صنایع سال 91 (بهمن 90)، سوالاتی روتین و در حد متوسط و آسان بودند. هرچند نسبت به سال 90 سوالاتی غیر روتین تر و مفهومی‌تر به حساب می‌آمد. اما به طور كلی سوالات سال‌های 90 و 91 از سال‌های قبل خصوصاً 89 و 88 به مراتب آسان‌تر بودند.
در واقع میتوان گفت سوالات كنترل موجودی امسال جزء سوال‌های آسان آزمون كارشناسی ارشد مهندسی صنایع به حساب می‌آمد. امسال ترکیب سوالات بدین صورت بود که 2 سوال از فصل تعیین سفارش اقتصادی، 1 سوال از فصل تولید اقتصادی، 1 سوال از فصل مدلهای محدودیت‌دار و چند محصولی یکی از بخش تخفیف، 4 سوال از مدلهای احتمالی و 1 سوال از فصل مدلهای قطعی و پویا بود. در واقع ترکیب سوالات نشان می‌دهد، همانند سال‌های گذشته طراحان بیشترین سوالات خود را از فصل سفارش اقتصادی و مدلهای احتمالی طرح کرده‌اند. در آزمون كارشناسی ارشد مهندسی صنایع سال 91 (بهمن 90) سوال‌های كنترل موجودی در حد متوسط و آسان بودند اما این سوال‌ها نسبت به سوالات آزمون 90 مفهومی‌تر بوده و از جمله سوالات متداول این درس نبودند.
زبان تخصصی
در آزمون كارشناسی ارشد مهندسی برق سال 91 (بهمن 90)، مانند سال گذشته 15 سوال تخصصی زبان تخصصی مطرح شد. ضریب سختی سوالات سال 91 نسبت به سوالات سال 90 بالاتر بود، تعداد سوالاتی كه بدون خواندن متن و با تسلط به لغات تخصصی قابل پاسخگویی بود در سال 90، 8 سوال بود و در سال 91، تمام 15 سوال از بخش لغات تخصصی مطرح شده بود كه از آزمون‌های زبان تخصصی سخت برای داوطلبان محسوب می‌شود و در صورت عدم تسلط بر لغات تخصصی داوطلبان برای پاسخگویی به سوالات با مشكل مواجه می‌شوند. در تحلیل سوالات زبان تخصصی صنایع میتوان گفت تقسیم‌بندی سوالات به دو بخش لغات تخصصی و درك مطلب با این هدف بوده است كه داوطلبان گرامی متوجه باشند كه پاسخ‌دهی به سوالات زبان دو توانایی ایشان را می‌طلبد. 1ـ تسلط به لغات تخصصی 2ـ تسلط به مهارت‌های 16 گانه درك مطلب
توجه داشته باشید كه حتی برای پاسخ‌دهی به سوالات درك مطلب نیز باید لغات تخصصی را بدانید. اما مهارت‌های 16گانه برای نیل به این هدف است كه اگر داوطلبان در سر آزمون ارشد به متونی برخوردند كه مشكل بوده یا غیر فهم است برای پاسخ‌دهی به این گونه سوالات از مهارت‌های 16گانه درك مطلب استفاده كنند. مهارت‌های درك مطلب به عنوان فصل Reading comprehension در كتب زبان تخصصی مدرسان شریف آورده شده است. بعد از مهارت‌ها یك سری متون آورده شده است كه شما می‌توانید به عنوان تمرین یادگیری مهارت‌ها از این متون استفاده كنید. با آرزوی موفقیت شما در آزمون كارشناسی ارشد.
