تحلیل آزمون کارشناسی ارشد علوم تربیتی (1) سال 92 (کد 1117)

اصول فلسفه تعلیم و تربیت

سوالات آزمون كارشناسی ارشد درس اصول فلسفه تعلیم و تربیت رشته علوم تربیتی 1 همانند سال گذشته (91) 20 سوال بود كه از این 20 سوال، 2 سوال از مبحث كلیات فلسفه، 2 سوال از مبحث مسائل اساسی فلسفه تعلیم و تربیت و 2 سوال از مبحث تعلیم و تربیت و فلسفه، 1 سوال از اصول تعلیم و تربیت، 5 سوال از مبحث مكاتب فلسفی تعلیم و تربیت، 3 سوال از مبحث فلسفه اسلامی، 2 سوال از مبحث نظریه‌های فلسفی آموزش و پرورش و 3 سوال از مبحث مفاهیم فلسفه آموزش و پرورش بود.

اگر چه تعداد سوالات مطرح شده از مكاتب فلسفی نسبت به سال گذشته از 8 سوال به 5 سوال كاهش یافته اما همانند سال‌های قبل این مبحث بیشتر سوال‌های مطرح شده را به خود اختصاص داده است كه نشان از اهمیت این فصل دارد. نكته قابل توجه در مورد طراحی سوالات امسال مطرح نشدن هیچ سوالی از مبحث فلاسفه یونان بود. تمامی سوالات مطرح شده حفظی بوده و هیچ سوال مفهومی و استنباطی وجود نداشت، در مجموع میزان دشواری سوالات سال گذشته (91) نسبت به امسال (92) بیشتر بوده است.

آمار و روش تحقیق

در آزمون كارشناسی ارشد سال 92 (بهمن 91) در درس آمار و روش تحقیق بیشترین حجم سوالات آزمون به حوزه دانش و مباحث مختلف مربوط می‌شود و تنها یك سوال محاسبه‌ای از مبحث واریانس، كه به طور معمول از آن سوال طرح می‌شود، مطرح شده است. سوالات آمار توصیفی و تحقیقات كیفی نظر ویژه‌ی طراحان سوال را در این آزمون به خود اختصاص داده‌اند (كه این روند حتی در طراحی سوالات آزمون دكتری نیز مشهود است و دلیل آن توجه روز افزون جوامع دانشگاهی به روش‌های تحقیق كیفی و آمیخته در دهه گذشته می‌باشد.) سوالات آزمون 91 دارای سطح دشواری بالاتری بوده و نسبت به سوالات آزمون 92 تنها مباحث حفظی ساده را مورد پرسش قرار نمی‌دهد، به عبارتی آمار استنباطی حوزه اصلی طرح سوالات بوده است؛ بالعكس آزمون سال 92 كه آمار توصیفی مبنای طرح سوالات، حتی در قسمت‌های غیر توصیفی قرار گرفته است و سوالات حفظی اكثریت سوالات را به خود اختصاص داده‌اند.

گزینه‌های آزمون 91 نسبت به 92 طولانی‌تر و سوالات دامنه گسترده‌تری از دانش مفهومی فرد را به چالش می‌كشد. تعداد سوالات محاسباتی آزمون 91 بیشتر از سال 92 می‌باشد و سطح دشواری این سوالات نیز بالا است. اما در مورد مباحث مورد سوال، به نظر می‌رسد در آزمون سال 92 جامعیت طرح تست از كلیه مباحث، بیشتر از آزمون سال 91 می‌باشد. این در حالیست كه در هر دو آزمون به مبحث روایی و پایایی، مساله و فرضیه و جامعه، نمونه و روش نمونه‌گیری، توجه ویژه‌ای شده است. نكته قابل توجه آن كه در آزمون 92 از مبحث مربوط به تحقیق آزمایشی، كه هر ساله اكثراً موضوع تست‌های متعدد بود، سوالی مطرح نشده است.

تعلیم و تربیت اسلامی

در مقایسه آزمون كارشناسی ارشد سال 91 و 92 می‌توان گفت، در هر دو آزمون حجم عمده سوالات را كلیات، تعاریف و مفاهیم تعلیم و تربیت تشكیل می‌دهند و پس از آن مبحث ویژگی‌های نظام تربیت اسلام از بیشترین حجم سوالات برخوردار است و سپس مباحث مراحل تعلیم و تربیت، اهداف و اصول روش‌های تربیتی. در مورد سختی سوالات، از آن جهت كه سوالات بیشتر در زمینه حفظیات مطرح شده‌اند، تفاوت محسوس از نظر دشواری بین دو سال مشاهده نمی‌شود و یك رابطه خطی میان دو آزمون با توجه به پررنگ بودن بخش كلیات و مفاهیم به چشم می‌خورد. این در حالیست كه آزمون 91 در پرداختن به جزئیات قوی‌تر عمل كرده و از این جهت می‌توان سطح دشواری آن را نسبت به آزمون 92 كه بیشتر اسامی و عنوان عمده را مورد سوال قرار داده، بالاتر دانست.

تکنولوژی آموزشی

در آزمون كارشناسی ارشد سال 92 (بهمن 91) رشته علوم تربیتی 1 همانند سال گذشته (91) برای درس تكنولوژی آموزشی 20 سوال در نظر گرفته شده بود و می‌توان گفت تنها تغییری كه ایجاد شده بود در نحوه بودجه‌بندی و تعداد سوالات طراحی شده بود. به عنوان مثال از مبحث طراحی در سال گذشته تنها 1 سوال طرح شده بود در حالی‌كه در آزمون سال (92) از این مبحث 7 سوال طراحی شده و با بررسی سوالات 2 سال اخیر می‌توان گفت نسبتاً سطح دشواری سوالات در یك سطح بوده و منابع پیشنهادی مبانی نظری تكنولوژی آموزشی هاشم فردانش و مقدمات تكنولوژی آموزشی خدیجه علی آبادی است.

روانشناسی تربیتی

در آزمون كارشناسی ارشد سال 92 (بهمن 91) درس روان شناسی تربیتی، همانند سال گذشته دارای 20 سوال بوده اما از نظر ضریب دشواری در سطح بالاتری قرار داشته است. آزمون سال 92 از نظر فراوانی سوال نیز جالب توجه بوده و بیشترین سهم در زمینه طرح سوال مربوط به بخش خبرپردازی و حافظه بوده است. در آزمون 92 به طرح یک سوال از مبحث لوین که مربوط به کتاب نظریه‌های یادگیری هرگنهان و اولسون ترجمه سیف بوده است نیز پرداخته و برخلاف سال‌های گذشته از مباحث پیاژه و رفتارگرایی و اصلاح رفتار سوال چندانی طرح نشده بود و بیشتر جهت گیری سوالات مربوط به مباحث حافظه، سبک‌ها و یادگیری بوده است و سوالات به روشنی در حیطه روان شناسی تربیتی طراحی شده است.

لذا لازم است داوطلبان عزیز دقت داشته باشند که عدم طرح سوالاتی از مباحث گشتالت، پیاژه ، رویکرد سازندگی و غیره به معنای عدم ضرورت مطالعه این مباحث نمی‌باشد. پراکندگی سوالات در هر سال متغیر بوده و احتمال وجود سوالاتی از مباحث فوق در آزمون سال 93 وجود دارد. ضمن اینکه بهتر است علاوه بر کتاب‌های روان شناسی پرورشی نوین دکتر سیف و روان شناسی تربیتی دکتر کدیور مباحث مربوط به گشتالت و روان‌شناسی اجتماعی از کتاب نظریه‌های یادگیری هرگنهان نیز مطالعه گردد با توجه به گستردگی علم روانشناسی و این موضوع كه هر ساله ممكن است تغییراتی در نحوه طراحی سوالات اعمال شود به داوطلبان عزیز پیشنهاد می‌شود مطالعات ضمنی و آزاد در مورد دروس روانشناسی را از دست ندهند.

روش و فنون تدریس

تعداد سوالات طراحی شده در درس روش‌ها و فنون‌ تدریس همانند سال گذشته 20 سوال می‌باشد كه از این تعداد 5 سوال از مبحث الگوهای یادگیری، 1 سوال از مبحث شناخت و تدوین هدف‌های آموزشی، 2 سوال از مبحث روش‌های تدریس سنتی و متداول، 5 سوال از روش‌های جدید تدریس، 1 سوال از روش‌های مختلف ارزشیابی، 4 سوال از نظریه‌های یادگیری و 2 سوال از الگوهای تدریس می‌باشد. نكته قابل توجهی كه در طراحی سوالات امسال (92) نسبت به سال گذشته (91) می‌توان به آن اشاره كرد، توجه ویژه طراحان سوال به مباحث الگوهای یادگیری، روش‌های جدید تدریس و نظریه‌های یادگیری می باشد به طوری كه 14سوال از سوالات امسال از این مباحث مطرح شده است، حال آن‌كه در سال گذشته (91) از مباحث عنوان شده تنها 5 سوال طراحی شده بود و از مباحثی چون شناخت و تدوین هدف‌های آموزشی كه سال گذشته حدود 50 درصد سوالات را پوشش می‌داد تنها 3 سوال مطرح شده بود. از مباحثی چون نظریه‌های تدریس، تحلیل آموزشی و تحلیل نظام ارزشیابی و الگوهای تدریس كه در سال گذشته حداقل 1 سوال مطرح شده بود، هیچ سوالی طراحی نشده بود. در مجموع میزان دشواری سوالات (92) نسبت به سال گذشته (91) بیشتر بود.

زبان تخصصی

به طور کلی زبان كارشناسی ارشد در این رشته از 30 سوال عمومی و تخصصی تشکیل شده است. این سوالات از 15 سوال عمومی که شامل 10 سوال واژگان که مانند چند سال اخیر از کتاب essential words for TOEFl طراحی شده است و 5 سوال مربوط به بخش Cloze Test است که بیشتر از دانش گرامری دانشجو برای پاسخگویی استفاده كرده است. اما 15 سوال تخصصی از 3 متن تخصصی طراحی شده بود که در مقایسه با سال گذشته تقریباً در یك سطح قرار داشتند، با توجه به این موضوع كه متون زبان تخصصی ممكن است هر سال از منابع متفاوت و نامشخص طرح شود، مطالعه بیشتر متون مرتبط و آشنایی با لغات و اصطلاحات تخصصی به داوطلبان توصیه می‌شود.

سنجش و اندازه گیری

در آزمون كارشناسی ارشد علوم تربیتی سال 92، تعداد سوالات مطرح شده در درس سنجش و اندازه‌گیری رشته علوم تربیتی 1، 20 سوال می‌باشد، كه از این 20 سوال، 5 سوال از فصل اعتبار و پایایی آزمون، 2 سوال از خطای استاندارد اندازه‌گیری، 3 سوال از فصل روایی آزمون، 3 سوال از فصل تجزیه و تحلیل سوالات آزمون، 3 سوال از فصل هنجار، 1 سوال از فصل ارزشیابی تكوینی و 2 سوال از فصل اهداف و ویژگی‌های امتحان و 1 سوال هم از محاسبه غیر واقعی مطرح شده است.

بیشترین تعداد سوالات طراحی شده از فصل اعتبار و پایایی آزمون می‌باشد كه نشان‌دهنده اهمیت این فصل می‌باشد. نكته‌ای كه در طراحی سوال‌های سال 92 باید به آن توجه كرد مطرح شدن 3 سوال از فصول اهداف و ویژگی‌های امتحان و محاسبه غیرواقعی می‌باشد كه در سال گذشته هیچ سوالی از این فصول مطرح نشده بود و از فصول طبقه‌بندی آزمون‌ها و شیوه‌های غیرمستقیم سنجش رفتار كه در سال گذشته 2 سوال طرح شده بود امسال هیچ سوالی مطرح نشده بود در سوالات طراحی شده بیشتر جنبه مفهومی و محاسباتی لحاظ شده بود. سوالات تفاوت چندانی با آزمون‌ سال قبل ندارد اما در مبحث هنجاریابی یك سوال با شیوه‌ای جدید و زیركانه طرح شده كه شاید بتوان گفت دشوارترین سوال این آزمون می‌باشد (سوال 160)

مدیریت آموزشی

تعداد سوالات طراحی شده برای درس مدیریت آموزشی همانند سال 91، 20 سوال می‌باشد. از این تعداد سوال، 3 سوال از فصل كلیات سازمان و مدیریت، 2 سوال از فصل كاركردهای مدیریت، 2 سوال از فصل كاربرد نظریات مدیریت در آموزش و پرورش و از فصل‌های سبك‌ها و مهارت‌های مدیریت، نظریه‌های سازمان و مدیریت، سازمان‌های آموزشی، كلیات مدیریت آموزشی، نظریه‌های جدید مدیریت و سازمان و مدیریت آموزشی و پرورشی در نظام جمهوری اسلامی هر كدام 1سوال مطرح شده است. در سال 92 نكته قابل توجه این است كه تعداد سوالاتی كه از هر فصل طراحی شده است تقریباً مشابه سال 91 می‌باشد (از هر فصل تقریباً 1 الی 2 سوال). از مبحث كلیات سازمان و مدیریت در هر دو سال 3 سوال طراحی شده است كه نشان دهنده اهمیت این فصل نسبت به بقیه فصول می‌باشد. مورد دیگر طراحی تست از مبحث رهبری و نظریه‌های انگیزشی، در سال 92 می‌باشد و در سال 91 از این مباحث هیچ سوالی مطرح نشده است. كل سوالات مطرح شده حفظی بوده و هیچ سوال مفهومی دیده نشده است و از لحاظ سطح دشواری سوالات سال 92 نسبت به سوالات سال 91 دشوارتر بوده است.

مقدمات برنامه‌ریزی آموزشی و درسی

تعداد سوالاتی كه برای درس مقدمات برنامه‌ریزی درسی در آزمون كارشناسی ارشد سال 92 طراحی شده همانند سال (91)، 20 سوال می‌باشد كه از این تعداد 2 سوال از فصل تشخیص كژی‌ها و كاستی‌های نظام آموزشی، 3 سوال از فصل رویكردهای برنامه‌ریزی آموزشی در سطح كلان، 1 سوال از فصل نیاز سنجش و تدوین هدف در برنامه‌ریزی درسی، 2 سوال از فصل مدل‌های برنامه‌ریزی آموزش و پرورش، 3 سوال از فصل كلیات، 2 سوال از فصل نظریه‌های برنامه‌ درسی، 2 سوال از فصل دیدگاه‌های برنامه‌ریزی درسی و از فصل آماده سازی رئوس برنامه‌ درسی، تهیه و تولید مواد آموزشی، انواع طرح‌های برنامه درسی، تكنیك‌های برنامه درسی و الگوهای برنامه درسی هر كدام 1 سوال مطرح شده است.

نكته‌ای كه در طراحی سوالات امسال (92) می‌توان به آن توجه كرد این است كه فصول رویكردهای برنامه‌ریزی آموزشی و كلیات نسبت به بقیه فصول سوالات بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند و درجه اهمیت بقیه فصل‌ها با توجه به تعداد سوالات طراحی شده (1 الی 2) سوال تا حدی در یك سطح قرار دارند. مطلب دیگری كه می‌توان به آن اشاره كرد این است كه در سوالات سال گذشته (91) 5 سوال از مبحث آماده‌سازی رئوس برنامه درسی مطرح شده بود در حالی كه امسال فقط 1 سوال از این مبحث طرح شده بود و این نشان‌دهنده این است كه درجه اهمیت و مهم بودن فصول هر سال نسبت به سال گذشته تغییر كرده و این امر به دیدگاه طراحان تست بستگی دارد. در آزمون 92 تمام سوالات مطرح شده حفظی بوده و هیچ سوالی مفهومی بیان نشده است.

نظارت و راهنمایی

در آزمون كارشناسی ارشد سال 92، تعداد سوالات در درس نظارت و راهنمایی همانند بقیه دروس تخصصی این رشته 20 سوال می‌باشد كه از این 20 سوال، 4 سوال از مولفه‌های نظارت و راهنمایی، 6 سوال از فصل اصول و روش‌های نظارت و راهنمایی، 3 سوال از فصل حیطه عملكرد نظارت و راهنمایی و 1 سوال از فصل وظایف راهنمایی آموزشی، 5 سوال از فصل مفاهیم نظارت و راهنمایی آموزشی و 1 سوال از فصل ارزشیابی مطرح شده است. سال گذشته بیشتر سوالات از فصل اصول و روش‌های نظارت و راهنمایی و مفاهیم نظارت و راهنمایی آموزشی طرح شده است. این دو فصل در سال‌های قبل نیز بیشتر سوال‌ها را به خود اختصاص می‌داد (11 سوال از 20 سوال) كه این موضوع نشان دهنده اهمیت این فصول می‌باشد. نكته قابل توجهی كه می‌توان به آن اشاره كرد طرح 1 سوال از مبحث ارزشیابی كه سال گذشته هیچ سوالی از آن مطرح نشده بود و در مجموع می‌توان گفت از لحاظ دشواری سوالات سال 91 دشوارتر از سوالات سال 92 بود.