انتقال جرم و عملیات واحد 1 و 2
این درس در آزمون كارشناسی ارشد مهندسی شیمی سال 91 (بهمن 90)، همانند چند سال اخیر شامل 20 تست بود، که 8 تست از درس انتقال جرم و 8 تست از درس عملیات واحد 1 و4 تست از درس عملیات واحد 2 بود. در درس انتقال جرم، 5 تست از مبحث نفوذ مولکولی، 2 تست از ضرایب انتقال جرم و 1 تست از مبحث انتقال جرم بین فازها مطرح شده بود. در این بخش طراحان، سوالی از مبحث دستگاه‌های تماس دهنده گاز-مایع مطرح نکرده بودند. در درس عملیات واحد 1، 6 تست از عملیات تقطیر و 2 تست از مبحث استخراج مایع-مایع بود و سؤالی از استخراج از جامدات مطرح نشده بود. در درس عملیات واحد 2، 3 تست از عملیات مرطوب‌سازی و 1 تست از مبحث جذب سطحی آمده بود و از سر فصل‌های دیگر سؤالی مطرح نشده بود.
همانند سال‌های گذشته در این درس، 40% از سؤالات مربوط به درس انتقال جرم، 40% مربوط به عملیات واحد 1 و 20% مربوط به درس عملیات واحد 2 بود که این اهمیت هر یک از دروس در این آزمون را نشان می‌دهد. می‌توان گفت تنها عاملی که آزمون سال 91 را از سال‌های گذشته متمایز کرده بود، سادگی سؤالات بود، به طوری که حتی می‌توان گفت تست‌های این درس، آسان‌ترین تست‌های چند سال اخیر محسوب می‌شود. فقط 2 تست بود که تقریباً مفهومی بود و داوطلب را به چالش می‌کشاند، ولی بقیه سؤالات یا عیناً از تست‌های سال قبل بود ویا مشابه (با کمی تغییر در صورت سؤال). در پایان به داوطلب‌های آزمون كارشناسی ارشد پیشنهاد می‌شود که برای این درس ابتدا از کتاب‌های مرجع استفاده کنند و بعد سراغ دیگر کتاب‌ها و جزوه‌ها بروند.
انتقال حرارت
در آزمون كارشناسی ارشد مهندسی شیمی سال 91 (بهمن 90)، از این درس همانند سال گذشته 15 تست مطرح شد. از بین سؤال‌ها، 4 سوال از انتقال گرما، 2 سوال از انتقال گرمای جابجایی، 1 سوال از سطوح گسترش یافته، 2 سوال از انتقال گرمای جابجایی، 2 سوال از مبحث جوشش و میعان، 1 سوال از مبدل‌های گرمایی و 3 سوال از مبحث تشعشع بود. در این آزمون، 3 سوال عیناً از سال‌های گذشته تکرار شده بود. یک سؤال بود که دانشجو بدون تحلیل سؤال و با رد گزینه‌ها در مدت زمان کوتاهی می‌توانست به جواب برسد.
در کل، آزمون مناسب و استانداردی بود. از تمام مبحث‌ها با توجه به اهمیت سرفصل‌ها سؤال مطرح شده بود. این آزمون هم تقریباً همان روند آزمون‌های سال قبل را داشت. (به جز آزمون ارشد 90) در کل می‌توان گفت این درس سخت نیست و سؤال‌های خیلی پیچیده‌ای در قالب تست نمی‌توان از آن طرح کرد. با توجه به روند تکراری سؤال‌ها، با مطالعه سر فصل‌ها و حل تست‌های آزمون‌های سال قبل می‌توان به نمرة خوبی در این درس دست پیدا کرد.
ترمودینامیک
تعداد سوالات ترمودینامیک در آزمون کارشناسی ارشد سال 91 (بهمن 90)، طبق روال سال‌های گذشته 20 سوال بود. از این سوالات، 2 سوال به مفاهیم بنیادی ترمودینامیک، 3 سوال به قانون اول ترمودینامیک، 6 سوال به خواص ترمودینامیکی سیالات، 6 سوال به خواص ترمودینامیکی مخلوط‌های همگن، 2 سوال به تعادل فازی و 1 سوال به ترمودینامیک فرایندهای جریان دار اختصاص داده شده بود. می‌توان گفت سوالات این دوره از یک روند معتدلی پیروی می‌کردند و سوالات، نه بسیار سخت و وقت گیر و نه بسیار ساده بودند و مثل هر سال سوالات به گونه‌ای طراحی شده بود که همه نوع، توانایی مورد سنجش قرار گرفته شود.
همانگونه که گفته شد سوالات درس ترمودینامیک هر ساله دارای یک اعتدال منطقی است اما درجه دشواری سوالات هر سال با سال دیگر فرق می‌کند (هر چند این تفاوت چندان محسوس نیست)، از این رو می‌توان گفت سوالات سال 91 نسبت به سال گذشته ساده تر بوده است. در مجموع باید گفت درس ترمودینامیک از جمله درس‌هایی است که فرازو نشیب بسیار کمی در روند طراحی سوالاتش وجود دارد و دلیل آن را می‌توان پیوستگی موجود بین مفاهیم آن دانست. از این رو تنها نکته‌ای که می‌توان راجع به سوالات سال 91 گفت (که در مورد تمام سال‌ها قابل تعمیم است) این است که به غیر دو مبحث تعادل واکنش‌های شیمیایی و سیکل‌های توان و تبرید که در سوالات امسال جایی نداشتند و معمولاً همه مباحث این درس باید به صورت کامل و جامع مطالعه شود، سال‌های گذشته حداکثر یک سوال به تناوب از آنها طرح می‌شود.
سینتیک و طرح راکتور شیمیایی
درس سینتیك و طرح رآكتور شیمیایی در آزمون كارشناسی ارشد مهندسی شیمی سال 91 (بهمن 90)، مانند سال گذشته شامل 15 تست بود، که 5 تست مربوط به مفاهیم پایه و سینتیک واکنش‌های همگن، 2 تست مربوط به مبحث تفسیر نتایج حاصل از انجام واکنش‌های شیمیایی درون راکتورهای ناپیوسته، 4 تست مربوط به طراحی راکتورهای ایده‌آل برای واکنش‌های منفرد، 2 تست مربوط به مبحث طراحی راکتور برای واکنش‌های منفرد، 1 تست مربوط به فصل راکتورهای با جریان برگشتی و 1 تست مربوط به مبحث طراحی راکتور برای واکنش‌های چندگانه بود. امسال نیز طراحان همچون سال گذشته سؤالی از مبحث آثار دما و فشار، مطرح نکرده بودند.
سؤالات آزمون كارشناسی ارشد 91 به لحاظ ضریب سختی ساده‌تر از سال گذشته بودند. 2 تست، کاملاً مشابه سال گذشته بود. 5 تست از سؤالات، بسیار ساده بودند و به راحتی بدون استفاده از قلم و در مدت بسیار کوتاه قابل پاسخگویی بودند. می‌توان گفت، گرفتن نمره 60% در این درس کار مشکلی نبوده. معمولاً از معایب سادگی سؤال این است که داوطلب قوی از داوطلب متوسط و یا حتی ضعیف متمایز نمی‌شود و ساده بودن سؤالات نشانة غیر استاندارد بودن آزمون می‌تواند باشد. با توجه به سؤالات مطرح شده چند سال اخیر در این درس، باید گفت که این درس نسبتاً ساده است و هر بخش یک سری فرمول محدود و مشخص را معرفی می‌کند که یادگیری و طرز استفاده آنها مشکل خاصی ندارد و با توجه به حجم مباحث تدریس شده در دورة کارشناسی، خیلی کم پیش آمده که سؤال پیچیده‌ای از این درس مطرح شود.
ریاضیات کاربردی و عددی
تعداد سوالات ریاضیات در آزمون کارشناسی ارشد مهندسی شیمی سال 91 (بهمن 90)، مانند سال گذشته 20 سوال بود. از این سوالات 1 سوال به معادلات دیفرانسیل مرتبه اول، دوم و بالاتر، 1 سوال به حل معادلات دیفرانسیل با استفاده از سری‌ها، 1 سوال به تبدیل لاپلاس، 1 سوال به دستگاه معادلات دیفرانسیل خطی، 2 سوال به فرمولاسیون و مدلسازی، 2 سوال به حل معادلات دیفرانسیل با مشتقات جزئی، 3 سوال به محاسبات عددی (درونیابی، انتگرال‌گیری، مشتق‌گیری)، 8 سوال به محاسبات عددی (حل معادلات خطی، غیر خطی، پاره‌ای، مقدار مرزی) و 1 سوال به ماتریس‌ها اختصاص داده شده بود.
در مقایسه سوالات این دوره با سال گذشته می‌توان گفت سوالات امسال دارای پراکندگی موضوعی بهتری بود. همچنین روند کلی سوالات آزمون 91 نسبت به سال گذشته بیشتر مفهومی بود و دو سوالی که به نوعی حفظی محسوب می‌شدند یکی ساده و دیگری تکرار شده از آزمون ارشد سال 90 بود. همچنین سوالی که از مبحث ماتریس‌ها طرح شده بود، استفاده از دترمینان برای بررسی وجود جواب یک دستگاه معادلات بود که این سوال هم عینا در سال گذشته نیز مطرح شده بود. در مجموع می‌توان سطح سوالات امسال را، متوسط ارزیابی کرد به طوری که اکثر داوطلبان به خصوص کسانی که سوالات درس ریاضی آزمون سراسری سال 90 را مطالعه کرده بودند قادر به پاسخگویی تمام سوالات بودند.
مکانیک سیالات
سهم درس مکانیک سیالات در آزمون کارشناسی ارشد سال 91 (بهمن 90)، 15 سوال بود. از این سوالات، 3 سوال به کلیات و مفاهیم بنیادی مکانیک سیالات، 3 سوال به استاتیک سیالات، 2 سوال به مفاهیم جریان سیال و معادلات بنیادی، 5 سوال به جریان تراکم ناپذیر لزج در لوله‌ها، 1 سوال به لایه مرزی و 1 سوال به توربوماشین‌ها اختصاص داده شده بود. به غیر از دو سوال از مبحث استاتیک سیالات می‌توان با جرأت گفت تمام سوالات به نوعی تکراری بوده به گونه‌ای که بعضی از آنها حتی به صورت چشمی قابل حل بودند. البته نباید از این نکته غافل شد که صورت سوال بعضی از تست‌ها به صورت زیر‌کانه‌ای، ثقیل بیان شده بود تا ذهن داوطلب با توجه به شرایط حاکم بر جلسه آزمون از مفهوم ساده سوال منحرف شود که می‌توان، سوال مربوط به آب رودخانه حاوی ذرات شن (سوال77) را برای این مورد مثال زد.
با مقایسه سوالات امسال نسبت به سال گذشته، از منظر درجه سختی می‌توان گفت کفه ترازو برای سوالات سال 90 سنگین‌تر است. در مجموع نکته‌ای که در مورد سوالات درس مکانیک سیالات سال 91 می‌توان گفت این است که اگر داوطلبان سر جلسه آزمون، مدیریت مناسبی داشتند می‌توانستند امتیاز رضایت بخشی را کسب کنند زیرا تنها 2 الی 3 سوال وجود داشت که بین یک داوطلب با میزان تسلط بالا و یک داوطلب با میزان تسلط متوسط تمایز ایجاد می‌کرد
کنترل فرآیند
تعداد سوالات کنترل فرایند در آزمون کارشناسی ارشد سال 91 (بهمن 90)، مانند سال گذشته 15 سوال بود. از این سوالات 6 سوال به سیستم‌های درجه اول و دوم فرایندهای شیمیایی، 4 سوال به پایداری و تحلیل پاسخ گذرا و دائم، 1 سوال به مکان هندسی ریشه‌ها و تحلیل پاسخ‌ها و 4 سوال به پاسخ فرکانس سیستم‌های خطی اختصاص داده شده بود. می‌توان گفت سوالات این دوره در مجموع به سه مبحث اصلی این درس خلاصه شده و پراکندگی سوالات نسبت به سال گذشته کمتر بود. همچنین از نظر میزان سختی در مقایسه با سوالات سال قبل باید گفت سوالات امسال کمی ساده تر طرح گردیده بود.
از آنجایی‌که ماهیت درس کنترل فرایند به گونه‌ای است که طراح چندان قدرت مانور در طرح سوال تستی ندارد، به همین علت طی سالیان گذشته سوالات معمولاً یک شکل کلی و ثابت داشته و در آزمون ارشد سال 91 نیز تست‌ها با همین روند طراحی شده است. شاید تنها مورد متفاوتی که در سوالات امسال دیده شد، نمودار صورت سوال انتخاب تابع انتقال سازگار، بد رسم شده بود كه با شکل کلیشه‌ای که طی سالیان گذشته به خود گرفته بود فرق داشت. همانگونه که در ابتدا نیز گفته شد این درس به گونه ایست که طراح چندان قدرت مانور در طرح سوال تستی را ندارد، از این‌رو داوطلبین تنها با مطالعه مفاهیم پایه‌ای و مرور سوالات طراحی شده در سال‌های گذشته قادر خواهند بود که امتیاز خیلی مناسبی از این درس کسب کنند در حالی‌که این رویه چندان برای دروس دیگر این رشته صادق نیست.
زبان تخصصی
در آزمون كارشناسی ارشد مهندسی شیمی سال 91 (بهمن 90)، مانند سال گذشته 15 سوال مطرح شد. ضریب سختی سوالات در سال 90 نسبت به سال 91 بالاتر بود و تعداد سوالاتی كه بدون خواندن متن و با تسلط به لغات تخصصی قابل پاسخگویی بود در سال 90، 8 سوال و در سال 91، 4 سوال بوده است. در تحلیل سوالات زبان تخصصی مهندسی شیمی می‌توان گفت تقسیم‌بندی سوالات به دو بخش لغات تخصصی و درك مطلب با این هدف بوده است كه داوطلبان گرامی متوجه باشند كه پاسخ‌دهی به سوالات زبان دو توانایی ایشان را می‌طلبد.
1ـ تسلط به لغات تخصصی ـ تسلط به مهارت‌های 16 گانه درك مطلب توجه داشته باشید كه حتی برای پاسخ‌دهی به سوالات درك مطلب نیز باید لغات تخصصی را بدانید. اما مهارت‌های 16گانه برای نیل به این هدف است كه اگر داوطلبان در سر آزمون ارشد به متونی برخوردند كه مشكل بوده یا غیر فهم است برای پاسخ‌دهی به این گونه سوالات از مهارت‌های 16گانه درك مطلب استفاده كنند. مهارت‌های درك مطلب به عنوان فصل Reading comprehension در كتب زبان تخصصی مدرسان شریف آورده شده است. بعد از مهارت‌ها یك سری متون آورده شده است كه شما می‌توانید به عنوان تمرین یادگیری مهارت‌ها از این متون استفاده كنید. با آرزوی موفقیت شما در آزمون كارشناسی ارشد.
