زبان تخصصی
سؤالات زبان حقوق طبق رویه‌ی دو سال اخیر، در 5 متن خلاصه شده و در واقع این پنج متن تخصصی به تلفیقی از دانش زبان عمومی و همچنین زبان تخصصی نیاز دارد. به طور کلی می‌توان گفت که متون زبان امسال رشته‌ی حقوق نسبت به سال 95 نسبتاً طولانی‌تر و می‌توان سطح آن را متوسط رو به دشوار ارزیابی کرد. حال برای تشریح بهتر این آزمون 2 نکته حائز اهمیت است:
1ـ با توجه به اینکه سؤالات واژگان عمومی حذف شده، اما همچنان در سؤالات مربوط به متون از این بخش سؤال طراحی می‌شود و باید داوطلبان دایره‌ی واژگان تخصصی خود را با مطالعه کتب مرجع، کتاب زبان تخصصی مدرسان شریف و همچنین شرکت در آزمون‌های آزمایشی این مؤسسه افزایش دهند.
2ـ مطلب دیگری که در این آزمون مورد توجه قرار گرفته، وجود چندین مورد سؤالات ارجاعی می‌باشد. از آنجایی که در این گونه سؤالات بعضاً کلمه‌ی مطرح شده ممکن است به یک مطلب ضمنی اشاره داشته باشد که به طور مستقیم بیان شده، پس درک کردن مفهوم متن‌ها در این بخش بسیار ضروری می‌باشد.
حقوق مدنی
در سؤالات آزمون سراسری امسال همانند سال 95 سؤالی از کتاب حقوق مدنی(1) یعنی از اشخاص و محجورین طرح نشده است. بنابراین می‌توان به گونه‌ای به اهمیت کم و یا شاید فراموش شدن این کتاب در آزمون‌های ارشد اشاره کرد. اما از کتاب حقوق مدنی (2) یعنی کتاب اموال و مالکیت، امسال برخلاف سال 95 دو سؤال مطرح شده است. اگر به این دو سؤال توجه کنیم متوجه می‌شویم که سؤالات از مبحث وقف طرح شده و با مطالعه قوانین قابل پاسخ بوده‌اند. بنابراین سؤالات این درس هم حفظی بوده و چندان سخت نبوده‌اند. اما از کتاب مدنی (3) یعنی از کتاب اعمال حقوقی امسال همانند سال 95 هفت سؤال طرح شده است که نشانگر اهمیت بالای این کتاب و مطالب مندرج در آن است. چون مطالب حقوق مدنی (3) پایه و اساس درس حقوق مدنی است و داوطلب باید این درس را با تمام قدرت و تمرکز مطالعه کند، چون داوطلبی که مطالب درس حقوق مدنی (3) را متوجه نشود و آن را خوب یاد نگیرد در درک مطالب حقوق مدنی 4، 5، 6، 7 و 8 هم دچار مشکل می‌شود و نمی‌تواند آن‌ها را به خوبی درک کند در نتیجه در کنکور ارشد درصد خوبی را نمی‌تواند بدست آورد. از کتاب مدنی (4) یعنی از الزامات خارج از قرارداد در کنکور امسال همانند سال 95 دو سؤال مطرح شده است که این نشانگر این است که طراح به مطالب این کتاب هم علاقه نشان می‌دهد و در این دو سال 20 درصد سؤالات (یعنی 4 سؤال) از این مباحث طرح شده است. اما از کتاب مدنی (5) سؤالات زیادی در کنکور طرح نمی‌شود و هر ساله یک یا دو سؤال مطرح می‌شود، همان‌طور که امسال هم یک سؤال مطرح شده است که زیاد سخت نیست. اما این طرح یک یا دو سؤال از این مباحث نشان‌دهنده این است که طراح به مباحث خانواده هم توجه دارد. بنابراین برای اینکه درصد خوبی در کنکور بزنیم به نظر من این دو سؤال راحت را با مطالعه درس خانواده از دست ندهیم. اما در مورد کتاب مدنی (6) و (7) یعنی عقود معین 1 و 2 باید گفت که همه ساله 6 یا 7 سؤال از این دو درس مدنی طرح می‌شود؛ امسال از مدنی 6، چهار سؤال و از مدنی 7، سه سؤال طرح شده، که جمعاً 7 سؤال از این دو درس طرح شده است که این نشانگر اهمیت بالای این دروس برای موفقیت در آزمون ارشد است. بنابراین باید مطالب این کتاب‌ها را با دقت و تمرکز فراوان مطالعه کرد و آن‌ها را به صورت تحلیلی و مفهومی به حافظه سپرد.
آخرین کتابی که از آن در آزمون امسال همانند سال 95 سؤال طرح شده درس مدنی (8) با عنوان شفعه، وصیت و ارث است، که امسال یک سؤال از مبحث ارث مطرح شده است، در حالی که در سال 95 دو سؤال طرح شده بود که یکی مبحث وصیت و دیگری مبحث ارث بود. طرح این یک یا دو سؤال هم نشان‌دهنده‌ی توجه طراح به مطالب این درس مدنی می‌باشد. اگر خلاصه توجه کنیم 14 سؤال امسال از مدنی (3)، مدنی (6) و مدنی(7) آمده است یعنی 70 درصد سؤالات از مباحث این کتاب‌ها طرح شده است. بنابراین داوطلب باید بیشتر تمرکز خود را روی مباحث این کتاب‌ها قرار دهد و با دقت بیشتری این مباحث را مطالعه کند. چون یادگیری مفهومی و استدلالی این مباحث موجب موفقیت و کسب درصد خوب یا قابل قبولی در کنکور ارشد می‌شود. اما از مدنی‌های دیگر مانند مدنی 1، 2، 4، 5 و 8 شش سؤال مطرح شده است. بنابراین از این مطالب متوجه شدیم که طراح، امسال به حقوق مدنی 3، 6 و 7 توجه خاصی داشته و غالب سؤالات را از آن‌ها طرح کرده، همان‌طور که سال قبل یعنی سال 95 هم این‌گونه بوده است. هرچند سال 94 طراح به این دروس توجه چندانی نداشته است. اما در مورد سطح سؤالات باید گفت که هر ساله به سؤالات مفهومی و استدلالی اضافه می‌شود و از سؤالات حفظی کاسته می‌شود و این نشان‌دهنده این است که سؤالات به سمت مسأله شدن می‌روند و داوطلبان باید به این نکته توجه کنند و سعی کنند که مطالب را به صورت تحلیلی بخوانند و روی تست‌های مفهومی بیشتر تمرکز کنند و با دقت بیشتری به این مباحث بپردازند. در مورد سؤالات امسال هم باید گفت که از لحاظ سختی و مفهومی بودن با سال 95 تفاوت قابل ملاحظه‌ای ندارند، هرچند شاید بتوان گفت که برخی سؤالات امسال سخت‌تر از سال 95 هستند. به نظر من و با توجه به مطالب مذکور و اهمیت آن‌ها کتاب‌هایی که برای موفقیت در این درس باید مطالعه و مورد بررسی قرارداد از قرار زیر می‌باشند:
- کتاب حقوق مدنی دوجلدی مؤسسه مدرسان شریف
- کتاب‌های مدنی دکتر کاتوزیان و قانون مدنی در نظم کنونی
اما در مورد شباهت سؤالات کنکور با سؤالات مؤسسه مدرسان باید گفت که سؤالات مؤسسه شباهت بیشتری از نظر سختی و نکاتی که مورد سؤال قرارگرفته با سؤالات کنکور ارشد دارد. بنابراین با شرکت در آزمون‌های مؤسسه و داشتن برنامه مطالعاتی با برنامه می‌توان در آزمون ارشد موفق شد.
حقوق تجارت
در آزمون سال 95، 7 سؤال از شرکت‌های سهامی که 5 سؤال از شرکت‌های سهامی و 2 سؤال از سایر شرکت‌ها طرح شده بود. اما در آزمون سال 96، 5 سؤال از مبحث شرکت‌های تجارتی طرح شده بود که هر 5 سؤال از شرکت‌های سهامی طرح شده بود. همچنین در سال 95، 5 سؤال از اسناد تجاری طرح شده بود در حالی که در سال 96 از این مبحث، 6 سؤال توسط طراحان سؤال، مطرح شده بود. در سال 95، 1 سؤال از معاملات تجاری و 1 سؤال هم در خصوص دلالی طرح شده بود. در حالی که در سال 96 تنها 1 سؤال از این مبحث طرح شده بود که مربوط به قرارداد حمل و نقل بود. در آخر اینکه در سال 95، 1 سؤال از مبحث ورشکستگی و در سال 96، 3 سؤال از این مبحث طرح شده بود.
سؤالات آزمون سال 96، از دشواری بیشتری نسبت به سایر سال‌ها برخوردار بود، به طوری که به صرف مطالعه محدودی از منابع نمی‌توان به تمامی آن‌ها پاسخ داد. تله‌های تستی در سال 96 بیشتر در مبحث شرکت‌های تجاری گنجانده شده بود. سؤالات تحلیلی و محاسباتی در سال 96 نسبت به سال قبل بیشتر بود. نکته قابل تأمل در آزمون سال 96 طراحی تمام سؤالات شرکت‌های تجاری از مبحث شرکت های سهامی می‌باشد که این خود به نحوی نه تنها در آزمون‌های ارشد بلکه در سایر آزمون‌های حقوقی نوآوری محسوب می‌شود و این خود بیانگر اهمیت شرکت‌های سهامی می‌باشد و در آخر به این نکته باید اشاره کرد که با توجه به تحلیل سؤالات چند سال اخیر، مباحث شرکت‌ها و اسناد تجاری از اهمیت بسزایی برخوردار هستند به طوری که سهم زیادی از سؤالات را به خود اختصاص داده‌اند. در خصوص منابع نیز باید به این مطلب اشاره کرد که کتاب مدرسان شریف و کتاب قانون در نظم حقوقی دمرچیلی بیشتر سؤالات سال 96 را همانند سایر سال‌ها در برمی‌گیرند.
آیین دادرسی مدنی
در آزمون سال 96، نظیر سال‌های پیش، سهم درس آیین دادرسی مدنی از کل سؤالات، 15 سؤال است؛ سؤالاتی که البته نسبت به سال‌های پیش بسیار مفهومی‌تر و دقیق‌تر شده‌اند؛ به گونه‌ای که از میان آن‌ها، تنها 2 سؤال حفظی بوده و 13 سؤال دیگر مفهومی و تحلیلی هستند. پراکندگی سؤالات آیین دادرسی مدنی سال 96 نسبت به سال گذشته از فراوانی کمتری برخوردار است، به نحوی که برخلاف سال 95، در میان سؤالات امسال هیچ سؤالی به فصول «دعاوی و انواع آن» و «دفاعیات و پاسخ‌های خوانده» اختصاص نیافته است. در عوض، فصل «طرق شکایت از آراء» که در سال پیش به آن توجه کافی نشده بود، اینک با داشتن 4 سؤال، بیشترین سهم از سؤالات آیین دادرسی مدنی سال 96 را به خود اختصاص می‌دهد. فصل «صلاحیت مراجع و اشخاص وابسته به دادگستری» با داشتن 3 سؤال در رتبه‌ی بعدی قرار دارد و از فصول «دادخواست و جلسه‌ی دادرسی»، «آیین‌های ویژه (اقسام تأمین و سازش)»، «طواری دادرسی غیر مربوط به ادله» و «طواری دادرسی مربوط به ادله»، از هر کدام، 2 سؤال طرح شده است.
منابع طرح سؤالات آیین دادرسی مدنی 96 نیز، همانند ادوار گذشته‌ی آزمون کارشناسی ارشد، کتاب آیین دادرسی مدنی (پیشرفته) دکتر عبدالله شمس است و مطالعه‌ی این کتاب به همراه مطالعه‌ی کتاب آیین دادرسی مدنی مدرسان شریف و قوانین مربوط به درس آیین دادرسی مدنی، می‌تواند به داوطلبان در پاسخ‌گویی به سؤالات کمک فراوانی کند. پاسخ‌گویی به سؤالات آیین دادرسی مدنی، به علت مفهومی‌تر شدن، نیازمند مطالعه‌ی کامل و تحلیلی منابعی است که در بند پیش مورد اشاره قرار گرفت. همچنین، به دلیل شباهت بسیاری که سؤالات آیین دادرسی مدنی 96 با آزمون‌های مدرسان شریف دارد، شرکت در این آزمون‌ها می‌تواند تا حد زیادی داوطلبان را آماده‌ی پاسخ‌گویی به سؤالات آزمون کارشناسی ارشد کند، به نحوی که توقع می‌رود، داوطلب با تسلط به تمامی سؤالات آیین دادرسی مدنی و مطالعه‌ی مفهومی و تحلیلی مباحثی که در این آزمون‌ها مورد سؤال قرار گرفته است، به 11 سؤال از سؤالات آزمون کارشناسی ارشد 96 پاسخ دهد.
متون فقه
در یک نگاه کلی، سؤالات درس متون فقه در آزمون کارشناسی ارشد سال 96، در مقایسه با سال‌های پیشین، از کیفیت بالاتری برخوردار است. از میان 20 سؤال طرح شده، تنها 2 سؤال به سؤالات حفظی اختصاص دارد و باقی سؤالات، مفهومی‌اند؛ امری که مطالعه‌ی دقیق‌تر و مفهومی‌تر این درس را توسط داوطلبان آزمون کارشناسی ارشد ضروری می‌سازد. پراکندگی سؤالات متون فقه در آزمون 96، مناسب است و در طرح سؤالات سعی شده تا از فصول گوناگون، سؤال طراحی شود که در این میان «کتاب المتاجر» با 3 سؤال، بیشترین تعداد سؤال را به خود اختصاص داده است. «کتاب النکاح»، «کتاب الطلاق»، «کتاب الجهاد»، «کتاب القصاص» و «کتاب القضاء» که از هر کدام 2 سؤال طرح شده است، در رتبه‌ی بعدی قرار گرفتند. جالب اینکه از هیچ کدام از فصول پیش‌گفته، جز «کتاب القصاص»، در آزمون سال 95 سؤالی مطرح نشده بود. دیگر فصولی که در این آزمون دارای سؤال بوده (هر کدام 1 سؤال) و در آزمون 95 از آن‌ها سؤالی طرح نشده بود، شامل «کتاب الشهادات»، «کتاب الصلح»، «کتاب العاریة»، «کتاب الجعالة» و «کتاب الکفالة» است. «کتاب الشرکة» نیز در آزمون سال 96، همچون سال 95، به همراه «کتاب الحدود» ، هر کدام، 1 سؤال را به خود اختصاص داده‌اند.
در مورد منابع طرح سؤالات نیز اشاره به این نکته لازم است که در آزمون 96، مانند سال‌های گذشته، بیشتر سؤالات از کتاب متون فقه مدرسان شریف و تحریرالروضه است؛ با این حال، سؤالاتی که از خارج از این منابع طرح شده‌اند تعداد آن‌ها نسبت به سال‌های پیش رشد چشمگیری داشته است؛ چنان که از شرح لمعه (آن قسمت‌هایی که در تحریرالروضة حذف شده است)، 4 سؤال (سؤالات 85، 86، 89 و 93) و از کتاب «البیع» امام خمینی (ره) نیز که تا کنون چندان مورد توجه طراحان سؤالات آزمون کارشناسی ارشد قرار نمی‌گرفت، 1 سؤال (سؤال 96) طرح شده است. آنچه گفته شد به خوبی نمایان می‌سازد که پاسخ گویی به سؤالات درس متون فقه، نیاز به مطالعه‌ی دقیق و مفهومی دارد و تکیه به متن عربی و احاطه به آن دسته از نظرات فقها که در منابع این درس به آن‌ها اشاره شده (خصوصاً نظرات شهید اول و ثانی)، از اهمیت بالایی برخوردار است. در پایان، باید خاطر نشان کرد که سؤالات متون فقه سال 96 شباهت بسیار زیادی به سؤالات آزمون‌های مدرسان شریف دارد و انتظار می‌رود داوطلبی که در تمامی این آزمون‌ها شرکت کرده و بر پاسخ آن‌ها تسلط یافته باشد، بتواند حداقل به دو سوم سؤالات پاسخ دهد.
حقوق جزای عمومی
در آزمون سراسری کارشناسی ارشد سال 96 حقوق جزا و جرم‌شناسی در درس حقوق جزای عمومی تعداد 12 سؤال از 15 سؤال جنبه حفظی محض دارند، که 2 سؤال از 12 سؤال مبنایی و کتاب محور است. همچنین در طرح سؤالات از دو منبع دانشگاهی حقوق جزای عمومی (دکتر اردبیلی) و درآمدی بر حقوق جزای عمومی (دکتر برهانی) استفاده شده است، لازم به ذکر می‌باشد که کتاب‌های مدرسان شریف حدود درصد مطالب را پوشش می‌دهد. در آخر می‌توان به این موضوع اشاره کرد که محوریت طرح سؤالات امسال بیشتر روی مباحث تکرار و تعدد، مکاتب حقوق کیفری، قلمرو اجرای قوانین جزایی در زمان، مسئولیت کیفری شخص حقوقی، شروع، معاونت، شرکت، سردستگی، تعلیق، تخفیف، تعویق، آزادی مشروط و…، جرایم ساده و مرتب، رابطه چیست؟، رضایت محکوم‌علیه در مجازات‌ها، مجازات اشخاص حقوقی، آزادی مشروط بوده است که هر کدام به ترتیب 2، 1، 1، 1، 3، 1، 1، 1، 1، 1، 2 و 1 سؤال را به خود اختصاص دادند و همچنین از لحاظ نکات ریز و بنیادین توجه ویژه‌ای به قانون مجازات اسلامی 1392 شده بود.
حقوق جزای اختصاصی
تعداد سؤال‌های درس جزای اختصاصی همانند سال‌های قبل، 20 سؤال بود. از این 20 سؤال، سهم بحث جرایم علیه تمامیت جسمانی، 6 سؤال بود. اختصاص این تعداد سؤال به این مبحث، برخلاف سال‌های قبل ، موجب شد که موازنه‌ی مورد انتظار سؤالات تا حدی در مباحث دیگر رعایت شود. به این ترتیب که از مباحث : جرایم علیه اموال که اهمیت قابل توجهی دارد، 4 سؤال – از جرایم علیه آسایش عمومی 2 سؤال – از جرایم علیه امنیت 1 سؤال طراحی گردید. از میان 6 سؤال جرایم علیه تمامیت جسمانی: 2 سؤال تحلیلی و 4 سؤال حفظی است که با خواندن قانون قابل پاسخ‌گویی بود. از میان 4 سؤال مربوط به جرایم علیه اموال، 2 سؤال از مبحث کلاهبرداری و صور خاص آن طراحی شده بود و 2 سؤال دیگر نیز مربوط به صور خاص خیانت در امانت بود که با ظرافت خاصی مورد پرسش قرار گرفته بود، اما در خصوص جرایم علیه امنیت، 1 سؤال طراح شده مربوط به مبحث بغی بوده و از نص ماده قانونی مربوط به این مبحث، گزینه صحیح قابل استنباط می‌باشد. در مورد جرایم علیه آسایش عمومی، از 2 سؤال طراحی شده یکی از مبحث جعل بود که انصافاً بسیار ماهرانه مورد سؤال قرار گرفته بود و دیگری به شکل انحرافی و خَلط شده با مبحث اعمال نفوذ و ارتشاء طرح شده بود که انتخاب گزینه‌ی صحیح در این سؤال به دقت نظر بیشتری نیاز داشت.همان‌طور که ملاحظه می‌شود، تا الان 13 سؤال مورد بررسی قرار گرفته است.
7 سؤال باقی مانده این‌گونه تقسیم شده است: 4 سؤال قوانین خاص، 2 سؤال از جرایم رایانه‌ای و 1 سؤال از جرایم علیه تمامیت معنوی. از چهار سؤال قوانین خاص، 1 سؤال از قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم طرح گردیده بود که با در نظر گرفتن نحوه‌ی تنظیم گزینه‌ها سؤالی نسبتاً دشوار بود و سؤال دوم از نص قانون جرم سیاسی بود که سؤال نسبتاً ساده‌ای بود و سومین سؤال از مفهوم ماده‌ی قانون تعزیرات طرح شده بود و سؤال چهارم هم از نص ماده‌ی قانون مجازات اعمال نفوذ برخلاف حق و مقررات قانونی طرح شده بود که از این جهت سؤال متوسط رو به دشواری تلقی می‌شود. از 2 سؤال جرایم رایانه‌ای، 1 سؤال مطابق با نص قانون و نسبتاً ساده طرح شده بود و سؤال دیگر به لحاظ اینکه به شکل مفهومی طرح شده بود کمی دشوار به نظر می‌رسید و به دقت و زمان بیشتری نیاز داشت. اما تک سؤال بسیار ساده‌ای که از فصل جرایم علیه تمامیت معنوی در کنکور امسال آمده از مبحث قذف طراحی شده بود. در مجموع به نظر می‌رسد، سؤالات جزای اختصاصی کنکور96، از سطح کیفی مناسب و نسبتاً دشواری برخوردار بودند، البته داوطلبانی که در آزمون‌های مدرسان شریف شرکت کرده بودند با بسیاری از سؤالات آشنا بوده و قطعاً سر جلسه شوکه نشده‌اند.
حقوق بین‌الملل عمومی
در درس حقوق بین‌الملل عمومی نیز همانند سایر دروس، برخی مباحث در طرح سؤال از اهمیت بیشتری برخوردارند که این مباحث عبارتند از: حقوق دریاها، حقوق معاهدات، فیصله مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی و مسئولیت بین‌الملل. اگرچه در آزمون امسال سؤالاتی که پاسخ آن‌ها منحصراً در اسناد بین‌المللی نهفته باشد، وجود نداشت اما مطالعه این اسناد می‌توانست کمک خوبی برای درک بهتر مباحث و سؤالات و رسیدن به پاسخ درست باشد.
در آزمون اخیر نیز اکثر قریب به اتفاق سؤالات از همین مباحث طراحی شده بود. اما آنچه که سؤالات امسال را از سنوات قبل متمایز می‌نمود، دو ویژگی بود. اول آن‌که ظاهر اکثر سؤالات بسیار ساده به نظر می‌رسید اما پاسخ‌ها به شدت نزدیک به هم و دقیق طراحی شده بودند که علت این امر آن است که از داوطلب در خصوص مسائل کاربردی و فنی سؤال پرسیده شده است. دوم آن‌که تعداد سؤالات مفهومی به نحو چشمگیری افزایش یافته است و داوطلب صرفاً در صورت تسلط کافی بر موضوع می‌تواند بدان‌ها پاسخ دهد و پاسخ‌گویی به این قبیل سؤالات در کنار مطالعه دقیق، نیازمند قدرت تجزیه تحلیل و انطباق حقوق با واقعیت است. نکته دیگری که باید بدان اشاره نمود ناظر بر به روز شدن سؤالات و نگاه به مسائل حقوق بین المللی کشور ایران است که شروع این روند از آزمون سال 1392 بود. در آزمون امسال نیز از مسائل روز حقوق بین‌الملل سؤال طرح شده بود. علاوه براین رویکرد جالبی که در سؤالات امسال مشاهده شد، طرح سؤال از مناسبات ایران و حقوق بین‌الملل می‌باشد.
حقوق اداری
جهت تحلیل سؤالات حقوق اداری لازم است در دو بخش به موضوع توجه شود:
الف‌ـ تحلیل ساختاری:
ـ تعداد سؤالات کنکور ارشد سراسری 96 همانند سال 95، 15 سؤال بوده است.
ـ در آزمون کارشناسی ارشد امسال از تمامی سرفصل‌هایی که توسط وزارت علوم (جهت تدریس در دانشگاهها) برای درس حقوق اداری 1 و 2 تعیین گردیده، حداقل یک سؤال طرح شده بود. به عنوان مثال: مبانی و کلیات حقوق اداری (یک سؤال)، اشخاص حقوقی اداری یا سازمان‌های اداری (دو سؤال)، سازمان‌های اداری متمرکز در ایران (یک سؤال)، سازمان‌های اداری غیرمتمرکز در ایران (یک سؤال)، اعمال حقوق اداری (دو سؤال)، حقوق استخدامی (سه سؤال)، مسئولیت اداری دولت و کارمندان آن (سه سؤال)، نظارت و کنترل سازمان‌های اداری در ایران (دو سؤال) طرح شده است.
بـ تحلیل ماهوی:
ـ یکی از سرفصل‌هایی که بیشتر از سایر مباحث مورد توجه قرار گرفته است، مبحث مربوط به بحث تخلفات اداری و مسئولیت کارکنان است که در سال‌های گذشته کمتر مطرح شده بود و البته آنچه بیشتر در این بخش مورد توجه می‌باشد این است که همانند کنکور ارشد سال‌های گذشته طراح به سمت تحلیلی و مسأله نمودن مطلب در قالب دادرسی حرکت نموده است.
ـ با توجه به سؤالات سال 96 اگر چه موضوعات نوین حقوق اداری مانند بحث اصل تناسب که در آثار و مقالات دکتر هداوند به آن‌ها پرداخته شده است، مورد توجه بوده است اما برای دانشجویی که به خوبی کتاب حقوق اداری مدرسان شریف را مطالعه کرده باشد توان پاسخ‌گویی به 13 سؤال وجود داشته است.
حقوق اساسی
جهت تحلیل سؤالات مربوط به درس حقوق اساسی لازم است در دو بخش به موضوع نگاه شود:
الف‌ـ تحلیل شکلی:
ـ در بررسی اجمالی و اولیه سؤالات کنکور کارشناسی ارشد سراسری 96، همانند سال گذشته مجموع سؤالات همان 15 سؤال بوده است.
ـ در سؤالات سال جاری از تمامی سرفصل‌هایی که توسط وزارت علوم جهت تدریس در دانشگاهها برای درس حقوق اساسی 1 و 2 تعیین گردیده حداقل 1 سؤال مورد توجه و پرسش قرار گرفت. به عنوان مثال: دولت و اشکال حقوقی آن (دو سؤال)، سازمان‌دهی قدرت سیاسی (رژیم سیاسی و تفکیک قوا) (دو سؤال)، سازمان دولت (قوای عمومی شامل قوه مجریه، قضائیه و مقننه) (سه سؤال)، تضمین حقوق و آزادی‌های شهروندان (حقوق بشر و انتخابات) (یک سؤال)، حقوق ملت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (یک سؤال)، رهبری و نهادهای وابسته به آن (سه سؤال)، قوه مقننه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (یک سؤال)، قوه مجریه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (دو سؤال).
بـ تحلیل ماهوی:
ـ آنچه شایان توجه و اهمیت می‌باشد این است که برخلاف سال‌های پیشین، 7 سؤال به حقوق اساسی (1) یا همان مباحث تطبیقی حقوق اساسی ایران و کشورهای دیگر پرداخته شده است، امری که در طول 10 سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
ـ در آزمون امسال مبحث رهبری و یا قوای موجود در کشورهای دیگر بیشتر مورد توجه واقع شده و برخلاف سال قبل قوه مقننه و مجریه در ایران کمتر مورد سؤال واقع شده است.
حقوق مدنی (تعهدات)
در مورد آزمون سراسری درس حقوق مدنی (تعهدات) رویه این است که سؤالات اکثراً و غالباً از دو کتاب حقوق مدنی 3 با عنوان اعمال حقوقی و ایقاع و از کتاب حقوق مدنی 4 با عنوان الزامات خارج از قرارداد و مسئولیت مدنی طرح می‌شوند، هرچند، گاهی اوقات طراح یک یا دو سؤال هم از مباحث عقود معین به خصوص عقدهای مثل ضمانت و… طرح می‌کند. اگر به دو آزمون سال 95 و 96 نگاه کنیم به صدق این گفته پی می‌بریم که رویه به همین صورت است. در آزمون امسال، دو سؤال از شروط ضمن عقد مطرح شده، در حالی که در سال 95 یک سؤال از این مبحث طرح شده بود. همچنین از مبحث سقوط تعهدات در سال 95 هشت سؤال طرح شده ولی در سال 96 نه سؤال مطرح شده است، البته با احتساب برخی سؤالات که در آن‌ها از احکام عقود معین هم استفاده شده است و از آثار عقد، سؤالی طرح نشده ولی از ارکان عقد همانند سال 95 یک سؤال طرح شده است. از مبحث مطالبه خسارت و معامله فضولی از هر کدام یک سؤال طرح شده و از الزامات خارج از قرارداد (احکام غصب) در سال 96 یک طرح شده بود، برخلاف سال 95 که از این مبحث سؤالی طرح نشده بود.
با توجه به مطالب مذکور روشن می‌شود که همان رویه سابق (یعنی طرح سؤالات از مدنی 3 و مدنی 4) تکرار شده است. بنابراین برای موفقیت در آزمون درس حقوق مدنی (تعهدات) باید تسلط کافی بر مباحث اعمال حقوقی، سقوط تعهدات و الزامات خارج از قرارداد، داشت و با دقت و توجه کافی و لازم مطالب این کتاب‌ها را مطالعه کرد و تست‌های مؤسسه و سال‌های قبل را مرور کرد و نکات آن‌ها را یاد گرفت تا در آزمون سال آینده موفق شویم. پس باید کتاب‌هایی مثل کتاب اعمال حقوقی دکتر کاتوزیان، سقوط تعهدات دکتر شهیدی، کتاب الزامات خارج از قرارداد دکتر کاتوزیان، کتاب مسئولیت مدنی و الزامات خارج از قرارداد دکتر صفایی و کتاب حقوق مدنی تعهدات مدرسان شریف را هم به عنوان تکمیل‌کننده مطالعه کرد. در مورد سؤالات باید گفت که سؤالات سال به سال به سمت تحلیلی و استدلالی و مفهومی شدن می‌روند، یعنی داوطلب باید علاوه بر حفظ مطالب به تجزیه و تحلیل مطالبی که می‌خواند بپردازد، زیرا در چند سال اخیر دیده شده که سؤالات غالباً تحلیلی هستند.
سؤالات سال 96 و 95 در مجموع از نظر دشواری در یک سطح بوده‌اند و شاید اندکی سؤالات 96 مفهومی‌تر و سخت‌تر طرح شده‌اند ولی در هر دو سال توجه طراح به طرح سؤالات مفهومی بوده است. بنابراین همان‌طور که گفته شد باید با دقت بیشتر روی سؤالات تمرکز کرد و مطالب را با دقت بیشتر یاد گرفت و به جنبه حفظی بودن آزمون فکر نکرد و استدلالی و مفهومی مطالب را مطالعه کرد. در آخر می‌توان گفت سؤالات سال 96 اندکی مفهومی‌تر و سخت‌تر از سال 95 بوده است. اگر آزمون‌های مؤسسه مدرسان شریف را مورد بررسی قرار دهید، خواهید دید که شباهت‌های بسیاری از نظر سختی بین سؤالات آزمون‌های مؤسسه و آزمون سال 95 و 96 وجود دارد که این نشان‌دهنده‌ی درجه‌ی کیفیت سؤالات مؤسسه است. هرچند نمی‌توان گفت که 100 درصد سؤالات شبیه به سؤالات مؤسسه بوده است ولی نکاتی که غالباً مورد سؤال قرار گرفته‌اند در سؤالات کنکور ارشد به طور تقریبی مورد سؤال قرار گرفته‌اند.
حقوق بین‌الملل خصوصی
در سؤالات حقوق بین‌الملل خصوصی سال 96 طراح سؤال سعی کرده تا به مفاهیم معمول در این درس از زاویه‌ای جدید نگاه کند و با مفهومی‌تر کردن سؤالات از حفظی بودن آن بکاهد، به نحوی که برخی سؤالات اگرچه در ابتدا ساده به نظر می‌رسند اما پاسخ‌گویی به آن‌ها نیازمند درک عمیق مطالب است . از سوی دیگر، با مقایسه‌ی سؤالات حقوق بین‌الملل خصوصی سال‌های پیشین با سال 96 به نظر می‌رسد طراح سعی کرده است با کاستن تعداد سؤالات مربوط به مبحث «مسائل مهم تعارض قوانین» به مباحث «رابطه سیستمهای حل تعارض» و «اجرای قانون صلاحیت دار خارجی» بیشتر بپردازد، با این حال مبحث «مسائل مهم تعارض قوانین» همچنان مهم‌ترین مبحث در این درس به شمار می‌رود که طی چند سال اخیر بیشترین سؤالات را به خود اختصاص داده است.
آیین دادرسی كیفری
با توجه به جدیدالتصویب بودن قانون آیین دادرسی کیفری، بیش از 90 درصد سؤالات امسال از متن قانون آیین دادرسی کیفری طرح شده است. به دلیل جدید بودن منبع، تقریباً همه سؤالات جنبه حفظی دارند و با احتیاط طرح شده‌اند و سؤالات متکی به متن مواد قانونی هستند و از رجوع به قوانین خاص و متفرقه و حتی آراء وحدت رویه خودداری شده است که در نتیجه می‌توان گفت سؤالات امسال از مباحث ویژگی‌های دادرسی و تحقیقات مقدماتی (4 سؤال)، قرارهای تأمین کیفری (2 سؤال)، صلاحیت مراجع کیفری (2 سؤال)، مراجع رسیدگی تجدیدنظر (دیوان عالی کشور) (2 سؤال)، موارد سقوط دعوای کیفری (2 سؤال)، اعتراض به قرارها (1 سؤال)، اجرای احکام کیفری (1 سؤال)، احاله (1 سؤال) طراحی شده بودند. همچنین سطح کیفی سؤالات به نسبت قابل قبول و شامل سؤالات دشوار، متوسط و ساده است و در مجموع می‌توان سطح سؤالات را متوسط رو به دشوار ارزیابی کرد. برای پاسخ به سؤالات، کتاب آیین دادرسی کیفری دکتر خالقی و آیین دادرسی کیفری مدرسان شریف و آزمون‌های مدرسان می‌توانستند کمک شایانی به داوطلبان کنند. با مطالعه مفهومی، عمیق و تمرین و تکرار از طریق سؤالات کنکورهای سال‌های گذشته می‌توان به کسب درصد خوب در سؤالات این درس امیدوار بود. در آخر ذکر این نکته حائز اهمیت است که در کلید منتشر شده توسط سازمان سنجش پاسخ سؤال 222، گزینه 3 آمده است، این در حالی است که پاسخ صحیح گزینه 4 است.
