آزمون های شناختی هوش و استعداد
در آزمون کارشناسی ارشد روانشناسی سال 91(بهمن 90)، بر خلاف سال گذشته كه از درس آزمون‌های شناختی هوش و استعداد 20 سوال مطرح شده بود، 15 سوال مطرح شد. به طور كلی سوالات آزمون سال 91، از درجه سختی بالاتری برخوردار بودند و از لحاظ بودجه‌بندی از مبحث بافت سنجش بالینی 1 سوال، مصاحبه سنجش 2 سوال، مقیاس‌های هوشی وكسلر 1 سوال، مقیاس‌های حافظه وكسلر 1 سوال، نقاشی‌های فرافكن 2 سوال، ابزارهای كوتاه برای برنامه‌ریزی، نظارت و سنجش 1 سوال، غربالگری و سنجش آسیب‌های عصبی ـ روانی 2 سوال، گزارش روانشناختی 1 سوال، تحلیل آماری در آزمون‌های شناختی 1 سوال، رگرسیون 2 سوال، سنجش روانی و برنامه‌ریزی 1 سوال مطرح شد. در آزمون سال 91 سوالی مطرح نشده بود كه داوطلبان قادر به پاسخگویی به آن نباشند.
آمار و روش تحقیق
در آزمون كارشناسی ارشد روانشناسی سال 91 (بهمن 90)، از درس آمار و روش تحقیق مانند سال گذشته 20سوال مطرح شده بود كه در مقایسه با سال قبل به طور کلی راحت‌تر بودند. از لحاظ مفهومی و حفظی بودن سوالات 2 سال اخیر، سوالات آزمون سال 91 تقریباً 50% حفظی بودند در حالی که سوالات سال 90 مفهومی‌تر بودند. بودجه‌بندی سوالات آمار به شرح زیر بود:
2 سوال از مبحث نمونه‌گیری، 1 سوال از مبحث شاخص‌های پراکندگی و 1 سوال از شاخص‌های مرکزی، 1 سوال از منحنی طبیعی، 1 سوال از نمرات استاندارد، 1 سوال از فصل رگرسیون و پیش‌بینی و 4 سوال از مباحث آمار استنباطی. بودجه‌بندی مباحث روش تحقیق به این شکل بود:
1 سوال از مبحث روش‌های تحقیق کیفی و کمی، 1 سوال از فرضیه پژوهش،3 سوال از مبحث انواع روش‌های تحقیق، 2 سوال از بحث روایی و 2 سوال از کلیات نظری. سرفصل‌های مورد توجه در آزمون کارشناسی ارشد سال 91 مشابه سال گذشته بود با این تفاوت که سال گذشته سوالات آمار استنباطی دو برابر بود و از سوالات روش تحقیق کاسته شده بود ولی امسال با توجه به حفظی‌تر بودن سوالات این درس می‌توان گفت تکیه بیشتر بر روش تحقیق بود. از همبستگی سوالی مطرح نشده بود و دو سوال از مباحث رگرسیون و نمرات استاندارد جای آن را گرفته بود. همچنان آمار استنباطی بخش مهمی از سوالات آزمون كارشناسی ارشد را به خود اختصاص می‌دهد که البته در حد شناخت آن است نه محاسبات عددی. بنابراین به دانشجویان عزیز توصیه می‌شود ترس از آمار استنباطی را کنار گذاشته و حداقل در حد آشنایی با انواع آزمون‌ها و قواعد آن، آن را مطالعه فرمایند. در مباحث روش تحقیق هم توصیه می‌شود انواع روش‌های تحقیق (آزمایشی، علمی مقایسه‌ای و …) به خوبی مطالعه و مرور كند. نکته آخر اینکه بسیاری از دانشجویان درس آمار را کنار می‌گذارند در صورتی که در مواردی مثل آزمون كارشناسی ارشد سال 91 که سوالات آسان بودند این افراد ضرر زیادی می‌کنند چون با کمی مطالعه می‌توانستند به نیمی از سوالات پاسخ دهند.
رفتار سازمانی
در آزمون کارشناسی ارشد روانشناسی سال 91(بهمن 90)، از درس رفتار سازمانی 15 سوال مطرح شد كه در آزمون سال گذشته از این درس 20 سوال مطرح شده بود. از لحاظ بودجه‌بندی از مبانی تاریخی و روش شناختی 1 سوال، انگیزش برای كار 1 سوال، فرآیندهای انگیزشی 2 سوال، فرآیندهای شناختی و رفتار كار 1سوال، روانشناسی سازمانی 2 سوال، رهبری 1 سوال، محیط فیزیكی و رفتار كار 1سوال، ورود به سازمان و مفاهیم و رویه‌ها 1 سوال، تغییر و تحول در محیط‌های كار 1 سوال، توسعه سازمانی 1 سوال، سنجش و رفتار واكنش‌های شغلی 2 سوال، سنجش عملكرد و واكنش‌های شغلی 1 سوال مطرح شده بود. سوالات آزمون كارشناسی ارشد سال 91، به سمت مفهومی شدن پیش رفته و با خواندن سطحی مطالب نمی‌توان به تمام سوالات به راحتی پاسخ داد. و در مجموع سوالی نبود كه داوطلبان قادر به پاسخگویی نباشند.
روانشناسی بالینی
تعداد سوالات این درس در آزمون کارشناسی ارشد سال91 (بهمن 90)، مانند سال قبل 20 سوال بود. میزان سوالات حفظی و مفهومی هر دو سال یکسان و تعداد سوالات مفهومی در هر سال بیشتر از سوالات حفظی بوده است. سوالات درس روانشناسی بالینی منبع مشخصی ندارد و باتوجه به ضریب بالای آن به طورکلی، دانش دانشجو را در تمام زمینه‌های روانشناسی می‌سنجد گرچه این امر باعث سردرگمی دانشجویان می‌شود اما همانطور که از بودجه‌بندی مشخص است سرفصل‌های کتاب مرجع روانشناسی بالینی و مباحث آن می‌تواند بسیارکمک‌کننده باشد. بودجه‌بندی سوالات به این شکل است: مبحث روش‌های تحقیق 2 سوال، مبحث مصاحبه سنجشی 6 سوال، طبقه‌بندی و تشخیص مشکلات روانی 2 سوال، 2 سوال در زمینه آسیب‌شناسی و 8 سوال از انواع نظریه‌های روان‌درمانی که در سال‌های اخیر به نظریه‌های جدیدی مثل واقعیت درمانی گلاسر توجه شده است که می‌توان از منابع دیگری مثل نظریه‌های روان‌درمانی استفاده کرد. برخلاف سال‌های قبل در آزمون کارشناسی ارشد سال 91، از آزمون‌های هوش و شخصیت سوالی مطرح نشده است اما چون مبحث مهمی به شمار می‌رود و احتمال طرح سوال از آن وجود دارد توصیه می‌شود به آن توجه شود. متاسفانه مشکلی که در سوالات سال 91 وجود دارد این است که برای بعضی سوالات بیش از یک گزینه درست وجود دارد یعنی مفهوم سوال گسترده‌تر از آن است که تنها با یک گزینه هماهنگ باشد و فرد باید تصمیم بگیرد که کدام گزینه می‌تواند بهترین پاسخ اما نه تنها پاسخ باشد!
روانشناسی عمومی
در آزمون كارشناسی ارشد روانشناسی سال 91 (بهمن 90)، از درس روانشناسی عمومی همچون چند سال گذشته، 20سوال ارائه شده بود. اگر بخواهیم مقایسه‌ای بین آزمون امسال با آزمون‌های سال‌های قبل انجام دهیم مشخص می‌شود كه سلیقه طراحان سوال در آزمون ارشد سال گذشته، مشابه آزمون امسال بوده است و مباحثی كه در آزمون كارشناسی ارشد سال‌های گذشته مد نظر بوده در آزمون امسال نیز مورد توجه قرار گرفته بود. این نوع طراحی سوال برای دانشجویان متوسط به پایین مفید بود چرا كه با آگاهی از تكرار مباحث خاص در آزمون‌های قبل، بیشتر تمركز خود را روی همین مباحث گذاشته بودند؛ اما همین نحوة طراحی سوالات برای گروه دانشجویان مسلط و ممتاز مفید نبود، چرا كه این گروه نتوانستند تفاوت‌های محسوس خود را با دانشجویان دیگر نشان دهند. بودجه‌بندی سوالات آزمون كارشناسی ارشد درس روانشناسی عمومی، به قرار زیر بود:
مبحث احساس و ادراك (2 سوال)، مبحث فیزیولوژیك (4سوال)، مبحث هوش و تكلم (3 سوال)، مبحث حافظه و یادگیری (6سوال)، مبحث رشد (2 سوال)، مبحث مكاتب و نظریات (2سوال) و مبحث آمار (1سوال).
روانشناسی امور استخدامی
در آزمون کارشناسی ارشد روانشناسی سال 91(بهمن 90)، از درس روانشناسی امور استخدامی 15 سوال مطرح شد كه نسبت به سال گذشته 5 سوال كاهش پیدا كرده است. بعضی از سوالات در سطح سوالات سال 90 بودند اما در كل، سوالات 91 از ضریب سختی بالاتری برخوردار بود. از لحاظ بودجه‌بندی از مبحث زمینه‌های كار برای روانشناسی 1 سوال، نظریه روش‌های انتخاب كاركنان 1 سوال، آزمون‌های استخدامی و مدیریت منابع انسانی 1 سوال، اندازه‌گیری صفات و خصوصیات شخصی در مصاحبه 2 سوال، مصاحبه گروهی و نحوه اجرای آن 1 سوال، نظریه‌های یادگیری و مدیران آموزشی 2 سوال، كاركنان سازمان‌ها بزرگسال هستند آنها را چگونه آموزش دهیم؟ 2 سوال، علاقه به پیشرفت در كاركنان 1 سوال، كاركنان ایفای نقش 1 سوال، رهبر موفق در سازمان كار 1 سوال، مدیران در دام اضطراب و فشار روانی 1 سوال مطرح شده است. بعضی سوالات از لحاظ ضریب سختی در یك سطح بودند اما در كل سوالی مطرح نشده بود كه داوطلب قادر به پاسخگویی به آن نباشد.
روانشناسی رشد
در آزمون كارشناسی ارشد روانشناسی سال 91 (بهمن 90) نیز همچون آزمون سال‌های قبل، 20 سوال از درس روانشناسی رشد مطرح شده بود. اگر بخواهیم بین سوالات امسال با سوالات سال‌های قبل مقایسه‌ای انجام دهیم، می‌توانیم بگوئیم اولاً سوالات ارشد سال 91 نسبت به سال‌های قبل كمی دشوارتر بود، اما از نظر بودجه‌بندی سوالات تا حدودی شبیه به سال‌های گذشته بود؛ به این ترتیب كه:
از فصل و مبحث پیاژه و شناختی‌ها (5سوال)، پیشگامان رشد (3سوال)، كردارشناسان (4سوال)، سایر نظریه‌پردازان (5سوال)، دوران تحول (3سوال) مطرح شده بود. آنچه در آزمون كارشناسی ارشد سال 91 در درس روانشناسی رشد دیده شد، تأكید طراحان سوال بر مباحث و نظریات شناختی و كردارشناسی بود، كه البته این تأكید در دو سه سال اخیر نیز دیده شده است. بدین ترتیب، اغلب دانشجویان با شناخت از سلیقه طراحان آزمون كارشناسی ارشد به احتمال قریب به یقین توانسته‌اند درصد بالایی از این درس كسب كنند. و در مقابل دانشجویانی كه نسبت به مباحث كردارشناسی و شناختی در روانشناسی رشد تسلط چندانی نداشته‌اند، نتوانسته‌اند در این درس به درصد قابل توجهی دست پیدا كنند. نكته قابل توجه در آزمون كارشناسی ارشد روانشناسی سال 91 در درس روانشناسی رشد، عدم ارائه سوال از مبحث فروید، آنا فروید و دوران بزرگسالی و پیری می‌باشد.
روانشناسی صنعتی و سازمانی
در آزمون کارشناسی ارشد روانشناسی سال 91(بهمن 90)، شاهد كاهش تعداد سوالات بودیم، از درس روانشناسی صنعتی بر خلاف سال گذشته كه 20 سوال مطرح شده بود، 15 سوال مطرح شد. از لحاظ بودجه‌بندی، از مبحث مبانی تاریخی در روش شناختی و محیط فیزیكی و رفتار كار، سنجش رفتار و واكنش‌های شغلی و روانشناسی سازمان سوالی مطرح نشد. از پژوهش در رفتار كار 1 سوال، انواع واكنش به تجربه شغلی 1 سوال، تغییر و تحول محیط‌های كار 3 سوال، ورود به سازمان و مفاهیم و رویه‌ها 1 سوال، توسعه سازمان 2 سوال، برنامه‌های تغییر نگرش‌‌ها و مهارت‌ها 1 سوال، سنجش و عملكرد روانشناسی شغلی 2 سوال مطرح شده بود. سوالات نسبت به سال گذشته مفهومی‌تر شده بودند. از لحاظ ضریب سختی سوالات تقریباً در یك سطح بود اما در بعضی مباحث، سوالات سال 91 از درجه سختی بالاتری برخوردار بودند.
روانشناسی مرضی و کودکان استثنایی
در آزمون كارشناسی ارشد روانشناسی سال 91 (بهمن 90)، در درس روانشناسی مرضی و كودكان استثنایی مانند سال‌های گذشته،20 سوال ارائه شده بود. اگر بخواهیم بین سوالات كارشناسی ارشد سال 91 با سوالات سال‌های قبل مقایسه‌ای انجام دهیم در مجموع می‌توان گفت: ضریب دشواری آزمون مرضی در سال 91 بیشتر از آزمون سال‌های گذشته بود. همچنین بر خلاف سال‌های گذشته بیشترین تأكید بر روی روانشناسی مرضی بود، در این آزمون 11سوال، از مبحث كودكان استثنایی ارائه شده بود. این امر باعث كاهش بازدهی اغلب داوطلبان شد كه به خاطر مطالعه بیشتر مباحث مربوط به مرضی و اعتماد به سوالات آزمون‌های ارشد سال‌های گذشته، كمتر به مطالعه كودكان استثنایی پرداخته بودند. از لحاظ بودجه‌بندی نیز در آزمون مرضی و كودكان استثنایی تفاوت‌های بسیاری با آزمون‌های سال‌های گذشته دیده شد؛ بدین ترتیب كه در آزمون امسال، 11 سوال از كودكان استثنایی (3سوال مربوط به بینایی، 4 سوال مربوط به بیماری‌ها، 3 سوال مربوط به ویژگی عقب‌مانده‌ها، 1سوال مربوط به تیزهوشان)، اختلالات دوران كودكی 3 سوال، 1 سوال اختلالات اضطراب، 1 سوال اختلالات خواب، 1 سوال اختلالات مصرف مواد، 1 سوال اختلال تجزیه‌ای و 2 سوال نیز از فصل كلیات روانشناسی مرضی مطرح شده بود). در آزمون كارشناسی ارشد روانشناسی سال 91 تغییرات قابل توجهی نسبت به سال‌های گذشته مشاهده نشده است، سوالات از فصل‌های اختلالات خلقی، اسكیزوفرنی، شخصیت و شبه‌جسمی بود كه معمولاً در سال‌های قبل حداقل 40% سوالات از این مباحث مطرح شده بود و داوطلبان نیز اغلب بر این فصول و مطالعه آن تمركز داشتند؛ همچنین قابل پیش‌بینی است كه اغلب داوطلبان درصدهای مناسبی را از این درس كسب نخواهند كرد. آنچه در آزمون كارشناسی ارشد روانشناسی سال 91 در درس مرضی و كودكان استثنایی دیده شد كه در سالیان قبل نیز به همین شكل بود، ارائه سوالات از مبحث اختلالات دوران كودكی بود
علم النفس
در آزمون کارشناسی ارشد روانشناسی سال 91(بهمن 90)، از درس علم‌النفس بر خلاف آزمون كارشناسی ارشد سال‌های گذشته فقط 15 سوال مطرح شد. ضریب درس علم‌النفس در روانشناسی 1 می‌باشد و همین كمتر شدن سوالات طراحی شده باعث تمایز 3 گروه از دانشجویان شد: گروه دانشجویان مسلط، غیرمسلط و متوسط. به این ترتیب كه دانشجویان مسلط با هر پاسخ صحیح خود، حدود7% ضریب خود را بالاتر می‌بردند. اما دو گروه دیگر از دانشجویان، یعنی گروه متوسط و غیر مسلط، از شانس و فرصت كمتری برای داشتن درصد خوبی از درس علم‌النفس برخوردار بودند و به این ترتیب با هر سوالی كه پاسخ نداند، حدود 7% از نمره دلخواه آنها كم می‌شد. در آزمون كارشناسی ارشد سال 91 همچون آزمون چند سال قبل بودجه‌بندی تغییری نداشت و تأكید بر مباحث و فصول ابن سینا، فارابی و ملاصدرا بود.
بودجه‌بندی كامل علم‌النفس نیز از این قرار بود:
مبحث ابن‌سینا (6سوال)، مبحث فارابی (4سوال)، مبحث ملاصدرا (2سوال)، مبحث كندی (1سوال)، غریزه و فطرت (2سوال)، عقل (1سوال).
آنچه در آزمون كارشناسی ارشد روانشناسی سال 91 در درس علم‌النفس دیده شد، مطرح نشدن سوالات از مباحث آیات قرآنی، شكل گیری شخصیت و فصل غزالی بود، چرا كه در سالیان قبل حداقل 30% سوالات مربوط به این مباحث بودند. نكته: آزمون علم‌النفس سال 91 از ضریب دشواری پائینی برخوردار بود، از نكات قابل توجه در آزمون كارشناسی ارشد 91 ضریب دشواری بسیار كم درس علم‌النفس بود و سوالات در سطح آسان و متوسط طراحی شده بودند.
روانشناسی فیزیولوژیك و انگیزش و هیجان
در آزمون كارشناسی ارشد روانشناسی سال 91 (بهمن 90)، بر خلاف آزمون كارشناسی ارشد سال‌های گذشته، فقط 15 سوال از درس فیزیولوژیك و انگیزش و هیجان مطرح شد و ضریب آن 1 بود. همین كمتر شدن تعداد سوالات مطرح شده باعث تمایز بین 3 گروه دانشجویان مسلط، غیرمسلط و متوسط شد، به این ترتیب كه دانشجویان مسلط با پاسخ صحیح به هر سوال حدود 7% ضریب خود را بالاتر بردند. اما دو گروه متوسط و غیرمسلط به فیزیولوژیك از فرصت كمتری برای بالا بردن درصدهای خود برخوردار بودند و در واقع با هر سوال كه پاسخ نمی‌دهند، 7% از ضرایب كلی آنها كم می‌شود. آنچه در آزمون امسال نیز تكرار شد.
بودجه‌بندی سوالات بود: انگیزش و هیجان 8 سوال، و 7 سوال فیزیولوژیك؛ به عبارت دیگر تعداد سوالات انگیزش كمی بیشتر از سوالات فیزیولوژیك بود. بودجه‌بندی فیزیولوژیك: (NS) (5سوال) (حواس و هوشیاری 2سوال) نكته: در آزمون كارشناسی ارشد روانشناسی سال 91، درصد بالایی از سوالات فیزیولوژیك مربوط به ساختمان مغز، شیمی اعصاب و بیوپاتولوژی بود.
بودجه‌بندی انگیزش: (هیجان 4سوال) (انگیزش 4سوال)
نكته: در آزمون كارشناسی ارشد سال 91 از مبحث هیجان برخلاف سال قبل، درصد بالاتری (حدود 30درصد)، سوال مطرح شده بود. آزمون فیزیولوژیك امسال از ضریب دشواری پائینی برخوردار بود.
زبان تخصصی
رشته روانشناسی از معدود رشته‌هایی است كه تعداد سوالات زبان تخصصی آن 30 سوال می‌باشد، بهتر این است كه داوطلبان این رشته بیشتر زمان خود را صرف خواندن زبان تخصصی كنند تا زبان عمومی و از اطلاعات و لغات تخصصی خودشان اطلاع كامل داشته باشند سوالات زبان تخصصی در آزمون كارشناسی ارشد رشته روانشناسی سال 91 (بهمن 90)، از لحاظ ضریب سختی در حد سوالات سال گذشته (سال 90) طراحی شده بود. در كل می‌توان گفت كه میزان طراحی سوال بر اساس لغات تخصصی در آزمون 91 بیشتر بود. در تحلیل سوالات زبان تخصصی روانشناسی می‌توان گفت تقسیم‌بندی سوالات به دو بخش لغات تخصصی و درك مطلب با این هدف بوده است كه داوطلبان گرامی متوجه باشند كه پاسخ‌دهی به سوالات زبان دو توانایی ایشان را می‌طلبد.
- تسلط بر لغات تخصصی
- تسلط به مهارت‌های 16 گانه درك مطلب
توجه داشته باشید كه حتی برای پاسخ‌دهی به سوالات درك مطلب نیز باید لغات تخصصی را بدانید. اما مهارت‌های 16گانه برای نیل به این هدف است كه اگر داوطلبان در آزمون ارشد به متونی برخوردند كه مشكل بوده یا غیرقابل فهم است برای پاسخ‌دهی به این گونه سوالات از مهارت‌های 16گانه درك مطلب استفاده كنند. مهارت‌های درك مطلب به عنوان فصل Reading comprehension در كتب زبان تخصصی مدرسان شریف آورده شده است. بعد از مهارت‌ها یك سری متون آورده شده است كه شما می‌توانید به عنوان تمرین یادگیری مهارت‌ها از این متون استفاده كنید. با آرزوی موفقیت شما در آزمون كارشناسی ارشد.
