تحلیل آزمون کارشناسی ارشد روانشناسی سال 1401 (کد 1133)

آمار و روش تحقیق

با نگاهی اجمالی به سؤالات آزمون‌های کارشناسی‌ارشد سال‌های 1400 و 1401 متوجه می‌شویم که تعداد سؤالات مفهومی یا محاسباتی در سال 1400 به طور معناداری بیشتر است. به طوری که حتی سؤالات فصول 3 و 4 روش تحقیق، که غالباً از سطح ساده‌ای برخوردار است در سال 1400 در غالب مثال مطرح شده است؛ لذا نیاز به برداشت عمیق‌تری از فصل وجود دارد. همچنین لازم به ذکر است که در آزمون سال 1401 برخلاف 3 سال گذشته‌ی آن از فصل احتمالات سؤالی طرح نشده است.  نکته‌ی قابل توجه دیگر در سال 1401 توجه کمتر به فصل «روش تحقیق آزمایشی» است، به طوری که برخلاف سال 1400 که 25 درصد سؤالات از این فصل طرح شده بود، تنها دو سؤال از این فصل طرح شده‌است (هر چند که سطح یکی از سؤالات دشوار است).

با وجود تفاوت‌های ذکر شده، تعدادی شباهت نیز میان این دو سال دیده می‌شود، سؤال 58 سال 1400 تقریباً برابر با سؤال 64 سال 1401 است (هر دو سؤال در رابطه با اعتبار درونی و بیرونی آزمون است که غالباً از جمله مباحث پرتکرار در کنکور سراسری است).

داوطلبان با مطالعه و تسلط به کتاب آمار و روش تحقیق انتشارات مدرسان شریف و کتاب آمار و روش تحقیق دکتر دلاور می‌توانستند به سؤالات پاسخ دهند.

در سال 1401 تعداد سؤالات متفرقه كه حتي با مطالعه‌ دقيق و كامل مباحث به راحتي قابل پاسخ‌گويي نبودند 2 سؤال بود.

روان‌شناسی بالینی

درس روانشناسی بالینی از آزمون کارشناسی‌ارشد سال 1400 دارای 20 سؤال است. همان‌طورکه مشهود است در آزمون کارشناسی‌ارشد سال 1401 تعداد بیشتری از سؤالات مفهومی به نسبت سال گذشته آن طرح شده است. مهم‌ترین تغییری که در سال 1401 در سؤالات درس روانشناسی بالینی ایجاد شده است، پخش بیشتر سؤالات میان مباحث مختلف در این سال است. سؤالات این درس در سال 1400 تنها محدود به 4 فصل مشخص و در سال 1401 به 7 فصل محدود شده است، که این موضوع ممکن است به ضرر دانشجویانی باشد که گزینشی درس خواندند.

در آزمون سال 1401 نیز مانند سال 1400 تأکید فراوانی به نظریه شناختی ـ رفتاری شده است. هرچند که سبک طراحی سؤالات بسیار متفاوت بود و تلاش شده بود تا تغییرات پایه‌ای در سؤالات ایجاد شود. با این حال چند سؤال در رابطه با تکنیک‌های رفتاری در کاهش مشکلات رفتاری طراحی شده بود (سؤالات 119، 120، 121 و 123 سال 1401 و سؤالات 118، 119 و 120 در سال 1400). یکی دیگر از تفاوت‌های ایجاد شده آن است که برخلاف سال 1400 که 4 سؤال از آزمون‌های شخصیتی طراحی شده بود، در سال 1401 هیچ سؤالی از آزمون‌های روانشناختی و یا هوشی طراحی نشده است. با وجود آنکه سؤالات طرح شده از فصل پنجم درس روانشناسی بالینی در این دو سال متفاوت است، سؤال 110 سال 1401 از معاینه وضعیت روانی طراحی شده است که بارها به همین صورت طراحی شده است.

یکی دیگر از فصولی که در سال 1401 مورد تأکید قرار گرفته، «فصل 12 کتاب انتشارات مدرسان شریف، دیدگاه‌های پدیدارشناختی، انسان‌گرا – وجودگرا و گشتالت‌درمانی» است که سؤالات در سطح متوسط و یا بالا قرار دارند، بنابراین لازم بود که دانشجویان به فهم عمیقی از مطالب دست پیدا کنند تا بتوانند به سؤالات پاسخ دهند. داوطلبان با مطالعه و تسلط بر کتاب روانشناسی بالینی انتشارات مدرسان شریف و روانشناسی بالینی فیرس می‌توانستند به سؤالات پاسخ دهند و درصد قابل توجهی کسب نمایند.

روان‌شناسی رشد

درس روانشناسی رشد در آزمون کارشناسی‌ارشد سال 1401 مانند سال‌های گذشته دارای 20 سؤال است و بعد از درس روانشناسی مرضی و کودکان استثنایی قرار دارد. همان‌طور‌که به وضوح مشخص است، در سال 1400 تأکید طراحان به جای نظریه‌های روانشناختی بر روی فصول مرتبط به رشد بوده است. به طوری که سه فصل آخر بیش از 50 درصد سؤالات کنکور را به خود اختصاص داده بود. با این حال در آزمون سال 1401 این تأکید کاهش یافت و میان سایر فصول تقسیم شد، به طوری که سه سؤال به «نظریه ورنر» که فصل کم‌سؤال‌تری بود، اختصاص داده شد. با وجود آنکه در سال 1400 هیچ سؤالی از مبحث پرسؤال «پیاژه» طرح نشده بود، در سال 1401 این فصل مجدد توجه طراحان را به خود جلب کرده است و دو سؤال از «مراحل پیاژه» طرح شده است که این موضوع مجدد بر پیش‌بینی‌‌ناپذیری کنکور دامن می‌زد. نکته‌ی قابل توجه دیگر در رابطه با این دو سال، عدم طرح سؤال از مباحث «روان تحلیل‌گری فروید و آنافروید» است. این دو مبحث و سایر مباحث روان تحلیل‌گری (به جز اریکسون) در سایه قرار گرفته شده‌است.

سؤالات آزمون سال 1401به دلیل آنکه ماهیت مقایسه‌ای دارد، کمی دشوارتر از سؤالات سال 1400 است؛ زیرا به‌منظور پاسخگویی به سؤالات ترکیبی دانشجو باید درک عمیقی از مباحث به‌دست آورده باشد. با این حال این دو سال تقریباً از منظر حفظی ـ مفهومی بودن سؤالات تفاوت معناداری ندارند و مانند هر سال در درس روانشناسی رشد، میزان سؤالات حفظی به طور معناداری بیش از سؤالات مفهومی در این درس است.

داوطلبان با مطالعه و تسلط بر کتاب روانشناسی رشد انتشارات مدرسان شریف و روانشناسی رشد کرین جلد اول و دوم می‌توانستند به سؤالات پاسخ دهند. با این ‌حال 2 سؤال در این سال حتی با مطالعه دقیق و کامل مباحث به راحتی قابل پاسخگویی نبودند.

روان‌شناسی عمومی

سؤالات طرح شده از درس روانشناسی عمومی در هر دو سال 1400 و 1401 آزمون کارشناسی‌ارشد رشته روانشناسی دارای 15 سؤال است. در آزمون سال 1401 اختلافاتی میان این دو سال دیده شده است، به طوری که از تعدادی از فصول که تا به اینجا در حاشیه قرار داشتند، سؤالاتی طرح شده است (مانند سؤالی که از فصل یادگیری طراحی شده است). البته لازم به ذکر است که این سؤال در سطح متوسطی قرار داشت و با خواندن سطحی این فصل قابل پاسخگویی بود. از سوی دیگر، با وجود آنکه سؤالات به میزان کمی مفهومی‌تر شده بود، تمامی سؤالات با خواندن دقیق کتاب «روانشناسی عمومی مدرسان شریف و حتی خواندن تکمیلی کتاب هیلگارد» قابل پاسخگویی بوده و هیچ سؤال نوآورانه‌ای در این درس در سال 1401 دیده نشده است. درصور‌تی‌که در سال 1400 دو سؤال که قابل حل با اطلاعات این دو کتاب نبود، دیده شد.

با وجود تفاوت‌های ذکر شده میان سؤالات درس روانشناسی عمومی در بین این دو سال، شباهت‌هایی نیز دیده می‌شود، که مجدد به اهمیت تحلیل دقیق سؤالات سال‌های قبل آزمون سراسری دامن می‌زند. اولین شباهت مرتبط با سؤالاتی است که از «اختلالات روانپزشکی» طراحی شده است، به طوری‌که در میان تعداد زیادی اختلالات روانپزشکی، هر دو سال از «اختلال افسردگی» سؤال آمده است. (سؤال 140 آزمون کارشناسی‌ارشد سال 1401 و سؤال132 آزمون سال 1400). شباهت دوم، آن است که هر دو سال یک سؤال از روانشناسی اجتماعی طرح کردند، با وجود آنکه این فصل در سال‌های گذشته در حاشیه قرار داشته است.

روان‌شناسی فیزیولوژیک و انگیزش و هیجان

آزمون کارشناسی‌ارشد سال 1401 مانند سال‌های گذشته، دارای 15 سؤال درس فیزیولوژیک و انگیزش و هیجان است. برخلاف انتظار در سال 1401 مانند گذشته تعداد سؤالات بخش فیزیولوژیک بسیار بیشتر از سؤالات انگیزش است و بنابراین سؤالات به میزان بیشتری وابسته به حفظیات دانشجویان می‌باشد. با وجود این، بخش‌های مغز که در سؤالات به آن اشاره شده است، در میان مناطق پرسؤال بوده (مانند انتقال‌دهنده‌های مرتبط با اضطراب که در سؤال 186 مطرح شده است). نکته‌ی قابل توجه دیگر آن است که میان درس روانشناسی فیزیولوژیک سال‌های 1400 و 1401 حداقل شباهت وجود دارد و غالباً سؤالات از مباحث متفاوتی مطرح شده است. با این حال شباهت‌های بی‌شماری میان سؤال‌های این درس در سال 1401 و 1399 وجود دارد که در ادامه به گروهی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

سؤال 187 سال 1401 برابر با سؤال 188 سال 1399 است (هر دو مرتبط با بازخوردهای مثبت و منفی هستند).

سؤال 184 سال 1401 دقیقاً برابر با سؤال 195 سال 1399 است (هر دو مرتبط با مراکز سیری مغز که هیپوتالاموس است، هستند).

داوطلبان با مطالعه کتاب روانشناسی فیزیولوژیک، انگیزش و هیجان انتشارات مدرسان شریف می‌توانستند به سؤالات پاسخ دهند.

روان‌شناسی مرضی و کودکان استثنائی

سؤالات درس روانشناسی مرضی و کودکان استثنایی در آزمون کارشناسی‌ارشد سال 1401 مانند سال گذشته دارای 20 سوال است. بارزترین تفاوت آزمون سال 1401 با سال گذشته‌ی آن تأکید زیاد بر روی نظریه‌ی شناختی است.  از آنجایی که این نظریه کمتر مورد تأکید قرار گرفته شده است، سؤالات دشوارتر به نظر می‌رسند. همچنین سؤالات در سال 1401 به طور معناداری مفهومی‌تر شده است که این تغییر، کار را برای دانشجویانی که مطالب را حفظ می‌کنند و برداشت عمیقی از موضوع ندارند، دشوار می‌کند.

درس آسیب‌شناسی آزمون سال 1401 با سال گذشته آن کمترین شباهت را دارد. به طوری که برخلاف سال 1400 که سؤالی از ناتوانی ذهنی یا تیزهوشی مطرح نشده بود، در سال 1401، سه سؤال به این مبحث اختصاص داده شده است. از سوی دیگر در سال 1401 به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی بیشتر توجه شده بود. با این حال در این مبحث یک شباهت میان این دو سال وجود دارد:  سؤال  71 آزمون سال 1401 مشابه سؤال  75 آزمون سال 1400 است (هر دو به پایه‌ی عصبی اختلال نقص توجه بیش‌فعالی اشاره دارند).  تفاوت بارز این دو سال توجه فراوان بر روی مبحث نابینایی و ناشنوایی در آزمون کارشناسی‌ارشد سال 1400 است، درحالی که در سال 1401 توجه کمتری به این مبحث شده است. با وجود تفاوت‌های مطرح شده، هر دو سال توجه ویژه‌ای به فصل 22 کتاب روانشناسی مرضی و کودکان استثنایی انتشارات مدرسان شریف شده است (هرچند که سؤالات متفاوت هستند) که این موضوع نشان‌دهنده‌ی اهمیت این فصل در کنکور سراسری است.

داوطلبان با مطالعه کتاب روانشناسی مرضی و کودکان استثنایی انتشارات مدرسان شریف و  آسیب‌شناسی روانی دکتر گنجی جلد اول و دوم می‌توانستند به سؤالات پاسخ دهند. با این حال 1 سؤال در این آزمون حتی با مطالعه دقیق و کامل مباحث به راحتی قابل پاسخگویی نبود.

علم‌النفس

به طور کلی می‌توان متوجه شد که سطح سؤالات درس علم‌النفس در آزمون کارشناسی‌ارشد سال‌های اخیر بالاتر رفته است و برخلاف سال‌های گذشته، سؤالات کمتری به مفاهیم اندیشمندان اسلامی مانند ابن سینا اختصاص داده شده است. به طوری که در آزمون کارشناسی‌ارشد سال 1401 همانند آزمون سال 1400 تنها سه سؤال به اندیشمندان اسلامی اختصاص داده شده است (البته لازم به ذکر است که یکی از سؤالات آزمون سال 1401 در این مباحث بسیار پیچیده بوده است).

در آزمون کارشناسی‌ارشد سال 1401 مانند سال 1400 از آیات قران و احادیث به کرات سؤال آمده است (هر چند که این تعداد در سال 1402 به 3 عدد کاهش یافته است). از آنجا که غالباً آیات مطرح شده در کتاب‌های کنکوری آموزش داده نشده است، پاسخگویی به آن‌ها مستلزم دانش حداقلی از معانی لغات عربی است. همچنین لازم به ذکر است که در سال 1401 بسیار به مقایسه مباحث فلسفی و روانشناختی پرداخته شده است، که این موضوع دانشجویان را وادار به فهم عمیق از مطالب می‌کند.

از آنجا که سؤال 35 آزمون سال 1401 تقریباً برابر با سؤال 36 سال 1400 است، پیشنهاد می‌شود که دانشجویان پیش از شرکت در آزمون سراسری به سؤالات سال‌های گذشته مسلط شوند. داوطلبان با مطالعه کتاب‌ علم‌النفس انتشارات مدرسان شریف همچنین علم‌النفس از دیدگاه دانشمندان اسلامی دکتر احدی می‌توانستند به سؤالات پاسخ دهند. با این حال داوطلبان حتی با مطالعه منابع به 2 سؤال در این آزمون نمی‌توانستند به راحتی پاسخ دهند.

روانشناسی صنعتی ـ سازمانی

درس روانشناسی صنعتی ـ سازمانی در آزمون کارشناسی‌ارشد سال 1401مانند هرسال دارای 15 سؤال است. می‌توان اذعان کرد که سؤالات این درس در سال‌های 1401 و 1400 از نظر دشواری تقریباً برابر هستند و هر دو سال مجموعه‌ای از سؤالات دشوار، متوسط و ساده را شامل می‌شوند و سطح استانداردی داشتند.

یکی از تفاوت‌های عمده‌ای که میان این دو سال دیده می‌شود، توجه فراوان طراحان کنکور به «رفتارهای بارور و مخرب» در سال 1401 است که سؤالات از سطح بالایی برخوردار هستند و دانشجویان با خواندن یکباره، قادر به پاسخگویی نخواهند بود. بنابراین پیشنهاد می‌شود که دانشجویانی که می‌خواهند در این درس درصد بالایی کسب کنند، از گزینشی خواندن به شدت اجتناب کنند.

از سوی دیگر میان این دو سال شباهت‌هایی نیز دیده می‌شود، که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به تأکید طراحان به «ارزیابی» اشاره کرد به طوری که در هر دو سال 1400 و 1401 در مجموع 7 سؤال از سه فصل «ارزیابی» مطرح شده است. هرچند که در سال 1401 تلاش شده است تا در قالب مثال سؤالات مطرح شوند که این موضوع سؤالات را کمی مفهومی‌تر و دشوارتر می‌کنند.

داوطلبان با مطالعه کتاب روانشناسی صنعتی ـ سازمانی انتشارات مدرسان شریف می‌توانستند به سؤالات پاسخ دهند.

بالندگی سازمانی

بالندگی سازمانی 15 سؤال از سؤالات آزمون سراسری کارشناسی‌ارشد رشته روانشناسی را در سال‌های 1400 و 1401 به خود اختصاص داده است. این دو سال تقریباً در یک سطح قرار دارند و همچنان‌که مشخص است از نظر تعدا‌د سؤالات مفهومی و حفظی نیز با یکدیگر تفاوت قابل توجهی ندارند.

در سال 1401 نیز مانند سال گذشته آن توجه ویژه‌ای به تغییرات سازمانی و نظریات مرتبط با آن شده است (البته که نظریات مطرح شده کاملاً متفاوت با نظریات مورد توجه در سال 1400 بود). از سوی دیگر پس از چند سال توجهی نسبی به 4 فصل آخر کتاب شده است که این موضوع دانشجویانی را که به‌صورت گزینشی درس خواندند در خطر قرار می‌دهد.

روانشناسی تربیتی

درس روانشناسی تربیتی در آزمون کارشناسی‌ارشد سال 1401در رشته روانشناسی، مانند سال گذشته آن دارای 20 سؤال است.  این دو سال تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. به عنوان نمونه در سال 1401 طراحان توجه کمتری به مباحث شناختی کردند، با این حال مباحث «رفتاری» همچنان در بازه‌ی توجه طراحان قرار دارند. این دو سال شباهت‌های زیادی نیز با یکدیگر دارند، بنابراین این موضوع مجدد مهر تأییدی به اهمیت تحلیل سؤال‌های سال‌های گذشته می‌زند. به عنوان مثال در هر دو سال، سؤالی مرتبط با مبحث «اسناد» طراحی شده است. همچنین سؤالی مرتبط با «هوش استرنبرگ» در هر دو سال دیده می‌شود، هرچند که سؤالات از بخش‌های متفاوتی از این نظریه طراحی شده‌اند. داوطلبان با مطالعه و تسلط به کتاب روانشناسی تربیتی انتشارات مدرسان شریف می‌توانستند به راحتی به سؤالات این درس پاسخ دهند.

آموزش و پرورش کودکان استثنایی

درس آموزش و پرورش کودکان استثنایی در آزمون کارشناسی‌ارشد سال 1401 مانند سال‌های گذشته دارای 20 سؤال است.  همانطورکه مشهود است درس آموزش و پرورش کودکان استثنایی در سال 1401 به نسبت سال 1400 تعداد بیشتری از سؤالات مفهومی را شامل می‌شود که این موضوع کار را برای دانشجویانی که مباحث را به طور عمیق نمی‌خوانند دشوار می‌کند. با این حال در سال 1401 نیز مانند هر سال سؤالات حفظی نسبت به سؤالات مفهومی غلبه دارد و دانشجویان باید چندین بار کتاب را مطالعه کنند تا بتوانند به سؤالات پاسخ دهند. مانند سال‌های گذشته، دروس مرتبط با هوش «تیزهوشی و کم‌هوشی» مورد توجه طراحان قرار داشت و در سال 1400 ، 9 سؤال و در سال 1401، 11سؤال را به خود اختصاص دادند که این موضوع نشان‌دهنده‌ی اهمیت این فصول است.  در سال 1401 برخلاف انتظار دو سؤال از مباحث مرتبط با «اختلالات گفتار» طراحی شد که اتفاقاً سطح سؤالات ساده هم نیست. این موضوع به غیرقابل پیش‌بینی بودن کنکور دامن می‌زند و پیشنهاد می‌شود که دانشجویانی که مایل به کسب درصد بالایی در این درس هستند، از خواندن گزینشی فصول خودداری کنند.

کتاب روانشناسی آموزش و پرورش کودکان استثنایی انتشارات مدرسان شریف و کتاب روانشناسی استثنایی دکتر میلانی‌فر از منابع کامل مطالعه این درس می‌باشد که داوطلبان با تسلط بر مباحث آن می‌توانند درصد خوبی در این درس کسب کنند.